اثر محلول‌پاشي نانو‎ ‎ذرات (‎آهن و سيليكون‎(‎‌ بر عملكرد، مولفه‌هاي پر شدن دانه و برخي صفات ‌فيزيولوژيك گلرنگ در شرايط ديم و آبياري تكميلي

خشكي يكي از شديدترين تنش هاي محيطي است كه نقش بسزايي در كاهش عملكرد در مناطق خشك و نيمه خشك دارد. در اين راستا، كاربرد سيليكون در تركيب با عناصر ريزمغذي مانند آهن و آبياري تكميلي يك استراتژي جديد و نوآورانه براي غلبه بر اثرات مخرب خشكي است. از اين رو به‌ منظور بررسي اثر محلول‌پاشي نانوذرات (آهن و سيليكون) بر عملكرد، مولفه‌هاي پرشدن دانه و برخي صفات فيزيولوژيك گلرنگ در شرايط ديم و آبياري تكميلي، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي اردبيل (آلاروق) در سال زراعي 1401-1400 اجرا شد. فاكتورهاي مورد بررسي سطوح آبياري (عدم آبياري يا كشت ديم، آبياري تكميلي در 50 درصد مراحل تكمه‌دهي و گل دهي به ترتيب معادل كد 55 و 65 مقياس BBCH) و محلول‌پاشي نانوذرات (محلول‌پاشي با آب به‌عنوان شاهد، محلول‌پاشي 1 گرم در ليتر نانواكسيد آهن، محلول‌پاشي 50 ميلي گرم درليتر نانوسيليكون، محلول‌پاشي توام 0.5 گرم در ليتر نانواكسيد آهن و 25 ميلي گرم در ليتر نانوسيليكون) شامل مي شدند. نتايج نشان داد كه محلول‌پاشي توام نانوذرات (آهن و سيليكون) در شرايط آبياري تكميلي در مرحله تكمه‌دهي شاخص كلروفيل (35.44 درصد)، محتواي نسبي آب (44.25 درصد)، هدايت روزنه‌اي برگ (32.93 درصد)، سرعت و طول دوره موثر پر شدن دانه (به ترتيب 7.47 و 36.33 درصد)، تعداد دانه در طبق (45.06 درصد)، وزن هزاردانه (53.06 درصد) و عملكرد دانه (43.77 درصد) را نسبت به شرايط عدم محلول‌پاشي نانوذرات تحت شرايط ديم افزايش داد. بر اساس نتايج اين بررسي، به‌نظر مي‌رسد محلول‌پاشي نانوذرات و انجام آبياري تكميلي مي‌تواند به عنوان يك روش آسان، سريع و موثر در كاهش صدمات ناشي از خشكي در گلرنگ تحت شرايط ديم بواسطه بهبود مولفه‌هاي پرشدن دانه و برخي صفات فيزيولوژيك (همچون شاخص كلروفيل، محتواي نسبي آب و هدايت روزنه‌اي برگ) استفاده شود.