تدوين چارچوب مفهومي نظريه «حق به شهر» با سيري در انديشه‌هاي لوفور

يكي از مهم‌ترين نيازهاي اجتماعي انسان، نياز به عدالت در فضاي شهري است. نظريه حق ‌به ‌شهر به عنوان يكي از اساسي‌ترين نظريات اجتماعيِ عدالت‌محور در سده بيستم است كه محور پايه‌اي آن انسان و نيازهاي اجتماعيِ اوست. لوفور، پايه‌گذار اين نظريه، شهر را به عنوان يك ساختار اجتماعي مي‌دانست و اعتقاد داشت كه شهروندان نسبت به شهر داراي حق هستند. اين نظريه در سال‌هاي اخير تحقيقات بسياري را در پي داشته است، اما نتايج آن‌ها از بررسي پايه‌هاي نظري و فلسفي فراتر نرفته و كمتر پژوهشي به ابعاد مكاني و كيفيات لازم جهت تحقق اين مهم در فضاي شهري پرداخته است. اين پژوهش بر آن است تا با كاوش در ريشه‌هاي سياسي، اجتماعي و فلسفيِ حق‌به‌شهر و مرور تجارب و چارچوب‌هاي قانونيِ تدوين شده در جهان و تحليل ميزان اثربخشيِ محورهاي مطرح‌شده، به راهكارهايي براي تحققِ حق‌ به‌ شهر نائل آيد. پژوهش حاضر در حوزه تحقيقات كيفي بوده و با روش تحليل محتواي جهت‌دار و با رويكرد اكتشافي، مبتني بر مطالعات كتابخانه‌اي و اسنادي به استخراج مفاهيم، مباني و مؤلفه‌هاي مرتبط با مفهوم حق‌به‌شهر پرداخته و سعي دارد با بررسي و تحليل محتوايي متون، چارچوب مفهومي حق ‌به ‌شهر و مؤلفه‌هاي مؤثر بر تحقق آن را بيان كند. بر اين اساس چارچوب مفهومي حق ‌به‌ شهر در قالب دو مؤلفه اصلي «حق مشاركت شهري» و «حق تخصيص فضا» مبتني بر معيارهاي حكمروايي شايسته شهري، همه‌شمولي و تنوع، دسترسي فضايي و كيفيات فضايي ارائه‌شده و تحقق پذيريِ آن در گرو ايجاد يك ساختار يادگيري متقابل در روند تعاملات نهادهاي عمومي، خصوصي و مردم و فهم متقابل كنشگران از حدود انتظارات و ترجيحات يكديگر معرفي شده است.