بسترهاي تهديد امنيت اقتصادي در جوامع روستايي ايرانِ عصر سلجوقي

امنيت را اطمينان خاطر افراد و گروه‌هاي مختلف اجتماعي نسبت به حفظ موجوديت و هويت خود در برابر تحولات عادي و عمدي دانسته‌اند. نظم و امنيت از مهم‌ترين و بنيادي‌ترين نيازهاي هر جامعه براي بازتوليد شرايط تداوم حيات آن جامعه است. يكي از ابعاد مهم امنيت هر جامعه‌اي امنيت اقتصادي است كه بستر و زيربناي اساسي جوامع براي دستيابي به توسعه و رفاه اجتماعي محسوب مي‌شود. در تاريخ اجتماعي ايران، روستا واحد استقرارگاهي است كه گروهي از مردم در آن يكجانشين شده‌ و عمدتاً به كشاورزي و دامداري مشغول‌اند. اقتصاد جامعه ايراني در دوره ميانه به‌ويژه از منظر تأمين درآمد مالياتي، توليد مواد غذايي و تأمين مواد خام مورد نياز صنايع شهري وابسته به توليدات كشاورزي و روستائيان بود. با وجود نقش بسيار مهم و تعيين كننده جامعه روستايي، از منظر عوامل و زمينه‌هاي تأثيرگذار امنيتي، به مراتب بيشتر از جوامع شهري و كوچروي آسيب‌پذير مي‌نمود. اين تحقيق بر آن است كه با استفاده از روش تحليل تاريخي و استناد به منابع و شواهد، اين سؤال را مورد مطالعه و واكاوي قرار دهد كه مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر امنيت اقتصادي جوامع روستايي چه بودند؟ يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه ساخت دولت و قدرت، گسترش شيوه زندگي و معيشت كوچروي، نظام حقوقي و مالياتي حاكم و تحولات سياسي- نظامي از مهم‌ترين عواملي بودند كه زندگي روستايي را دچار ناامني فزاينده كرده و بازتوليد شرايط تداوم اين شيوه توليد و زندگي را با تهديدات بنيادي مواجه مي‌ساخت.