ثبات يا تغيير اصطلاحات خويشاوندي در اثر تماس زباني: مطالعه موردي در چند روستاي دوزبانه خراسان دهه 50

در اين پژوهش تأثير تماس زباني در قرض گيري اصطلاحات خويشاوندي در چند روستاي دوزبانۀ خراسان دهۀ 50 بررسي مي‌شود. داده هاي زباني پژوهش از بخش واژگان پرسشنامۀ اطلس زباني ايران استخراج شده‌اند كه در پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري در حال تدوين است. داده هاي زباني 9 آبادي دو زبانه در بخش احمدآباد شهرستان مشهد مورد مطالعه قرار گرفته اند. در هر يك از اين آبادي‌ها، يكي از زبان هاي تركي، بلوچي، عربي و تركمني در كنار زبان فارسي رايج است. پيكرۀ پژوهش 153 واژه دارد و از تجميع معادل هاي گويشي 17 اصطلاح خويشاوندي موجود در پرسشنامه در چهار زبان مورد بررسي به دست آمده است. نتايج پژوهش نشان مي دهد بر خلاف نظر عمدۀ پژوهش گران پيشين، در آبادي هاي مورد مطالعه قرض‌گيري در حوزۀ اصطلاحات خويشاوندي نيز صورت مي‌گيرد. ميزان قرض گيري در اين اصطلاحات در تماس هر يك از زبان‌هاي مورد اشاره با فارسي متفاوت ولي جهت آن همواره از فارسي به هر يك از زبان هاي مورد بررسي بوده است. علاوه بر اين، نتايج تحليل داد ه ها از نظر ساخت‌واژي و معنايي نشان مي دهند كه ميزان قرض‌گيري اصطلاحات خويشاوندي بسيط نسبت به مركب بيشتر و از لحاظ طبقه‌بندي سببي/  نسبي، قرض‌گيري اصطلاحات خويشاوندي سببي بيش از نسبي است. همچنين از نظر طبقه‌بندي اين اصطلاحات به درجۀ يك/ دو ميزان قرض‌گيري درجۀ دو بيش از درجۀ يك است. در بين چهار زبان تركي، بلوچي، عربي و تركمني، زبان تركي بيش‌ترين و زبان تركمني كم‌ترين ميزان قرض‌گيري را نشان مي دهد. در دو زبان عربي و بلوچي ميزان قرض‌گيري در واژگان خويشاوندي در حد ميانۀ اين دو و تقريباً به ميزان مشابه است.