بررسي تطبيقي توصيف فنون جنگي شاهنامه و معلقات سبع با تكيه بر فن مبالغه (موردپژوهي سروده «رستم و سهراب» و «معلقه عمر بن كلثوم»)

جنگ و جنگاوري يكي از زمينه هاي مشترك ميان متون حماسي است. حجم زيادي از اين متون به توصيف جنگ و شيوه­ ها و فنون جنگي اختصاص دارد. بزرگ نمايي و زياده روي در وصف، از ويژگي هاي اصلي اين قسم از متون است. توصيف صحنه هاي رزم و پيكار در بخش پهلواني شاهنامه فردوسي و معلقات عربي، مبتني بر مبالغه، اين سروده ها را به يكديگر پيوند مي زند. در مقاله حاضر، با نگاه تطبيقي به رزم «رستم و سهراب» در شاهنامه و معلقه «عمرو بن كلثوم» تلاش گرديد با تحليل ابيات، گونه هاي مبالغه و تصاوير حاصل از آن در ابيات رزمي مورد تحليل قرار گيرد. اين بررسي نشان مي دهد كه در توصيف هاي مبالغه آميز هر دو شاعر، عناصر طبيعي در محور اين ترفند بديعي قرار دارد كه به مدد ابزارهاي بياني، به ويژه تشبيه و استعاره، آفريده شده اند. در اغراق هاي پيكار «رستم و سهراب» علاوه بر بخش حسي، گاه بُعد رواني تصوير مي شود؛ اما در معلقه عمرو بن كلثوم، اغراق هاي شاعر فراتر از امور حسي و بصري نمي رود و امور انتزاعي به دايره توصيفات او راه ندارد. از اقسام مبالغه نيز، غلو در شعر فردوسي نمود بارزي دارد؛ حال آن كه در معلقه عمرو بن كلثوم دو گونه تبليغ و اغراق، بيشتر خودنمايي مي كند.