تأثير شدت بارش و شيب در زمان شروع رواناب خاك لوم‌شني با استفاده از دستگاه شبيه‌ساز باران (مطالعه موردي: شهر سمنان)

رواناب با سپري شدن مدت زماني پس از بارندگي شكل گرفته و تا حد زيادي وابسته به شدت بارندگي، رطوبت خاك و شيب است. يكي از سؤال هاي اساسي در مورد رواناب، زمان شروع ايجاد آن است. در اين پژوهش با كمك دستگاه شبيه‌ساز بارش به بررسي آزمايشگاهي زمان شروع رواناب در خاك لوم شني در شرايط مختلف پرداخته شد. پارامترهاي شدت بارش (60، 80 و 100 ميلي‌متر بر ساعت) و شيب (0 و 5 درصد) مورد ارزيابي قرار گرفتند. بارندگي بر روي سه نوع تيمار خاك كاملاً خشك (Sdry)، خاك خشكي كه 24 ساعت قبل از آزمايش اشباع شده (S24hrlag) و خاك خشكي كه 48 ساعت قبل از آزمايش اشباع شده (S48hrlag) ايجاد شد. در مجموع 18 آزمايش روي اين خاك انجام شد. در پايان هر آزمايش، رطوبت خاك اندازه‌گيري شد. نتايج آزمايشگاهي با مدل عددي گرين– آمپت مقايسه شد. با توجه به نتايج آزمون همبستگي كندال و اسپيرمن هر چه شدت بارش بيشتر باشد، زمان شروع رواناب كمتر است. همچنين، در شيب 5 درصد براي هر سه نوع وضعيت خاك شروع رواناب در زمان سريع‌تري ايجاد مي‌شود. همچنين، نتايج زمان شروع رواناب در خاك با 48 ساعت تأخير در بارش نسبت به خاك با 24 ساعت تأخير در بارش به حالت خاك خشك در تمامي شدت بارش‌ها و شيب‌ها نزديك‌تر است. بنابراين، مي‌توان اين تحليل را داشت كه در آزمايش هاي مربوط به 24 ساعت تأخير، زمان شروع رواناب كاهش پيدا مي‌كند. درحالي كه در آزمايش هاي با 48 ساعت تأخير تفاوت زيادي با خاك كاملاً خشك نداشت. همچنين، نتايج روش گرين- آمپت با نتايج آزمايشگاهي نزديك به هم است (R^2=0.9775) و حداكثر اختلاف 4/8 دقيقه‌اي بين دو روش مذكور وجود دارد. پس مي‌توان با روش گرين– آمپت براي محاسبه زمان شروع رواناب در خاك لوم¬شني در حالت‌هاي مختلف شدت بارش و شيب بستر استفاده كرد.