اثرات رفاهي تغييرات بودجه- خنثاي تركيب مالياتي براي ايران

ماليات‌ها به عنوان يك ابزار سياستي مؤثر براي دستيابي دولت‌ها به اهداف اقتصادي، اجتماعي و سياسي مورد نظرشان مي‌توانند از طريق اثرگذاري بر نحوه توليد و توزيع درآمد، سطح رفاه جامعه را تحت تأثير قرار دهند. با اين وجود، تأثير انواع مختلف ماليات‌هاي مستقيم و غير مستقيم الزاماً يكسان نيست و بنابراين انتخاب ساختار و تركيب بهينه مالياتي بر حسب اهداف مورد نظر از اهميت بالايي براي سياست‌گذاري مالياتي برخوردار است. در اين راستا، هدف اصلي پژوهش حاضر تجزيه و تحليل پيامدهاي رفاهي جايگزيني انواع مختلف ماليات‌ها با فرض ثابت ماندن بودجه دولت (يعني تغييرات بودجه– خنثي در تركيب مالياتي) براي ايران است. براي اين منظور، يك مدل تجربي چند-معادله‌اي تحت سناريوهاي مختلف با استفاده از رويكرد خودرگرسيوني با وقفه توزيعي (ARDL) و داده‌هاي مربوط به دوره زماني 1397-1361 برآورد شده است. نتايج به دست آمده نشان مي‌دهد جايگزيني بودجه- خنثاي ماليات‌ بر درآمد يا ماليات بر ثروت براي ماليات‌هاي غير مستقيم منجر به افزايش رفاه اجتماعي در بلندمدت مي‌شود. همچنين، جايگزيني بودجه- خنثاي ماليات بر درآمد يا ماليات بر ثروت براي ماليات بر شركت‌ها افزايش رفاه اجتماعي در بلندمدت را به دنبال دارد. اين يافته‌ها حاوي دلالت‌هاي سياستي مهمي در خصوص اصلاح ساختار مالياتي كشور با هدف ارتقاء سطح رفاه جامعه هستند.