تحليل توزيع فضايي شيوع بيماري سرطان در شهر مشهد با رويكرد كيفيت محيط طبيعي شهري

دستيابي به معيارهاي كيفيت محيطي بدون توجه به الگوي توسعه كالبدي امكان‏پذير نيست. مكان و كيفيت آن از جمله علل مؤثر در بروز انواع بيماري‏ها است. با اين حال درخصوص بيماري‏هاي خاص همچون سرطان، مطالعات انجام شده در گام‌هاي نخستين قرار دارد. مطالعه حاضر تلاش دارد الگوهاي مكاني پراكنش جان باختگان در اثر سرطان را در شهرمشهد مورد سنجش قرار دهد و نشان دهد كه 1)الگوي پراكنش جان باختگان چگونه است؟ و2)چه ميزان با ويژگي هاي كيفيت محيط در رابطه است؟ مطالعه از نوع توصيفي-تحليلي و متغيرهاي مطالعه شامل 1)ويژگي هاي مرتبط با جان باختگان (شامل:موقعيت، سن و جنسيت جان باختگان سرطاني) و 2)ويژگي هاي مرتبط با كيفيت محيط(شامل ميزان آلودگي هوا و سرانه‏فضاي‏سبز) است. براي اين منظور پس از تدوين مدل مفهومي تحقيق، ازطريق دريافت اطلاعات مرتبط با جان باختگان و كيفيت محيط زيست، پايگاه اطلاعات مكاني در محيط نرم‏افزار  ArcGisتشكيل و در گام بعد با بهره‏گيري از مدل هاي آماري كلاسيك(همبستگي و آزمون تي) و آمارفضايي(خودهمبستگي فضايي، جهت‏پراكنش و رگرسيون فضايي) اقدام به تحليل داده‏ها شد. يافته‏ها حاكي از عدم تبعيت الگوي فضايي جان باختگان از الگوي پراكنش‏جمعيت و تفاوت الگوي فضايي جان باختگان برحسب جنسيت و ميانگين سن آن ها در سطح محلات بود. استفاده از مدل‌هاي خودهمبستگي فضايي، دوهسته‏داغ در شمال و جنوب غرب مشهد و يك هسته سرد در پيرامون حرم مطهر را نشان داد كه ضرورت توجه به تفاوت هاي مكاني را نشان مي‏دهد. نتايج آزمون همبستگي و رگرسيون فضايي دلالت بر اين ‏داشت ‏كه فراواني جان باختگان در سطح محلات با ميانگين ميزان آلودگي هوا و سرانه فضاي سبز رابطه دارد. بااين حال ضرورت انجام مطالعات بيشتر در دوره ‏هاي زماني متعدد، به منظور تأييد يافته‏ها پيشنهاد مي‏شود.