درآمدي بر انديشه سياسي خواجه نصيرالدين طوسي، با محوريت آثار كلامي او

خواجه نصيرالدين طوسي را مي‌توان جزو هر دو گروه فلاسفه و متكلمان به‌شمار آورد؛ در عين حال كه گاه صبغه كلامي او چيره مي‌شود. فهمي همه‌جانبه و جامع از انديشه سياسي و اجتماعي خواجه در صورتي ممكن است كه افزون‌بر توجه به آثار و آراي فلسفي او، و مهم‌ترين اثر او در حوزه سياسي اجتماعي، يعني اخلاق ناصري، آثار و آراي كلامي او هم مورد مداقه قرار گيرد. هدف اصلي اين پژوهش، تمركز بر آثار كلامي خواجه است تا جوهر و ماهيت انديشه سياسي او آشكار شود. روش پژوهش استوار بر تحليل و تفسير كيفي متون است؛ و به خوانش آثار خواجه در پرتو مفاهيم محوري در منظومه فكريكلامي شيعه، چون تكليف، لطف، نبوت و امامت پرداخته مي‌شود. در كلام اسلامي، غايت و هدف انسان و راه سعادت او در مفهوم تكليف نهفته است؛ و اين انديشه، در تمام ابعاد آن تكليف‌محور است. انسان در درجه نخست موجودي مكلف در برابر خالق، الله يا واجب‌الوجود است. فضيلت و سعادت حقيقي يك مسلمان در آن است كه تا جايي كه مي‌تواند حق عبوديت را ادا كند؛ در اين صورت است كه به هدف خلقت خود دست يافته است. پرسش پژوهش اين است كه شاخصه‌هاي اساسي انديشه كلاميسياسي خواجه نصيرالدين طوسي چيست؟ پيوند بنيادين ميان ديانت و سياست، محوريت تكليف (با تمام ملزومات آن)، در نگاه به انسان و جامعه انساني و طرح سياست متعالي به‌عنوان غايت سياست، از يافته‌هاي اين پژوهش در خصوص شاخصه‌هاي محوري كلام سياسي خواجه است.