واپايش نظم در شبكه هاي منطقه اي پيچيده: ايران و غرب آسيا

واقعيت‌هاي جديد، پيچيدگي و شبكه‌اي شدن نظم بين‌‌الملل و منطقه‌اي به تغيير واپايش نظم در شبكه‌ منطقه‌اي جمهوري اسلامي ‌ايران در غرب آسيا منجر شده است. يافتن پاسخ‌هاي سه پرسش  زير از اهداف بنيادين پژوهش است: 1. با توجه به پيچيدگي نظم در شبكه‌هاي منطقه‌اي، واپايش آن پيرو چه قواعدي است؟ 2. كنشگران برجسته منطقه‌اي براي چنين واپايشي از چه گونه سيستم‌هايي بهره مي‌برند؟ 3. چگونگي تأثير اين واپايش بر ايران چيست؟ در فرضيه پژوهشي استدلال مي‌شود كه شبكه‌اي شدن واپايش نظم در وضعيت پيچيدگي پساجنگ سرد، الگوي واپايش در غرب آسيا را به‌ الگوي شبكه‌اي تغيير داده، به‌گونه‌اي كه اصول شبكه‌اي (دربرگيرنده قدرت در قالب ارتباطات، غيرخطي شدن، نبود‌ تقارن وسازواري) بر آن چيره شده است. با تأكيد بر مفهوم نوپديدگي و بهره‌گيري از نظريه‌ پيچيدگي-آشوب، چارچوب نظري الگوي واپايش نظم در شبكه غرب آسيا ارائه مي‌شود. همچنين با رويكردي تبييني و با بررسي نظام‌مند و ارزيابي استدلال‌ها و يافته‌هاي پژوهش‌هاي علمي پيشين در اين زمينه، داده‌هاي كيفي مربوط به الگوهاي واپايش در اين منطقه تحليل مي‌شود. دستاوردهاي پژوهش عبارت‌اند از: الف) تحولات نوپديد نظم در سطوح بين‌المللي و منطقه‌اي به تحول در الگوي واپايش نظم، اصول واپايش، اهداف واپايش، كنش‌ها و وضعيت‌ها‌ي محيطي واپايش انجاميده است؛ ب) الگوي واپايش شبكه‌اي نامتمركز با شرايط كنوني در غرب آسيا تناسب دارد و اين الگو، نبود تمركز را به‌عنوان بن‌مايه الگوي واپايش نظم نوين در غرب آسيا مطرح مي‌كند؛ ج) قواعد الگوي واپايش شبكه‌اي نامتمركز دربرگيرنده تمركززدايي در سيستم از راه گوناگوني در قوانين، دسترسي نداشتن كامل به اطلاعات، راه‌حل‌هاي گوناگون، افزايش انعطاف‌پذيري و نوآوري است؛ د) اين امر به شكل‌گيري كنش‌هاي مستقل‌تر و ايجاد واپايش‌كننده‌هاي بومي منجر مي‌شود كه به شكل خودسامان سيستم را اداره مي‌كنند؛ ه) واپايش نظم در شبكه بر ايران تأثير داشته است.