كثرت‌گرايي در روابط بين‌الملل: نقطه ضعف يا نقطه ‌قوت؟

رشته روابط بين‌الملل از ابتداي تأسيس دوره‌هايي از همگني نسبي يا «آرامش نظري» را شاهد بوده و در دوره‌هايي نيز سخن از وجود مناظره‌هايي در رشته بوده كه حاكي از اختلاف‌نظرهاي عميق در درون رشته است. در تمامي اين دوره‌ها، تكثر نظري ‌به‌معناي تداوم وجود رويكردهاي نظري مختلف برجاي بوده و هيچ‌گاه نه اجماع كامل حاصل شده، و نه هيچ‌يك از نظريه‌هاي مهم در كل ناديده گرفته شده‌اند. در اين شرايط، اين پرسش مطرح مي‌شود كه چگونه تكثر نظري مي‌تواند نقطه ‌قوت رشته روابط بين‌الملل باشد؟ استدلال اين مقاله با تكيه بر روش تحليل متون مربوط به تكثر نظري، اين است كه با توجه به اينكه به‌نظر مي‌رسد تكثر نظري از ويژگي‌هاي پايدار رشته روابط بين‌الملل است، اگر آن را به‌عنوان تكثري از زواياي ديد و نورافكن‌هايي تلقي كنيم كه هريك ما را متوجه وجه يا وجوهي از حيات بين‌الملل مي‌سازد، به گشودگي رشته براي نظريه‌پردازان براي ارائه ديدگاه‌هاي جديد، رشد و پيشرفت دانش، و اهميت سياستگذارانه آن به‌ويژه با رويكردي گفت‌وگومحور كمك مي‌كند. دستاورد اصلي اين مقاله آن است كه اين برداشت نخست مي‌تواند تكثر را بدون نسبي‌گرايي و بدون به‌حاشيه‌راني نظريه‌هاي خاص توجيه كند، دوم راه را براي ورود نظريه‌هاي غيرغربي به رشته هموار سازد.