ارزيابي مؤلفه هاي اقتدارگرايي در جمهوري اسلامي ايران بر پايه نظريه لينز

برخي از صاحب‌نظران سياست، بر اين باورند كه جمهوري اسلامي در زمره رژيم‌هاي اقتدارگرا قرار دارد. برجسته‌ترين دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي در جهان اقدام به انتشار آثار پژوهشي كرده‌اند كه اقتدارگرايي در جمهوري اسلامي ايران را بررسي مي‌كنند. خوان خوزه لينز بر اساس روش مطالعه ميداني به مقايسه رژيم‌هاي سياسي توتاليتر و اقتدارگرا سده بيستمي پرداخته و نظريه‌اي منسجم از اقتدارگرايي ارائه كرده است. از آنجا كه وي در پژوهش خود با داوري كمابيش منصفانه به مطالعه موردي جمهوري اسلامي ايران نيز توجه كرده است، از نظريه لينز براي بررسي و ارزيابي اقتدارگرا بودن ايران در اين نوشتار استفاده مي‌شود. اهداف دوگانه اين پژوهش عبارت‌اند از: نخست، بازبيني جايگاه جمهوري اسلامي در طبقه‌بندي نوع رژيم‌هاي سياسي معاصر؛ و سپس ارائه پاسخي علمي و منصفانه به افرادي كه جمهوري اسلامي را اقتدارگرا مي‌دانند، درحالي‌كه در واقع پژوهش‌‌هاي اندكي روابط بين جمهوري اسلامي و اقتدارگرايي را از ديدگاهي انتقادي بررسي كرده‌اند. پرسش اصلي پژوهش اين است كه چه رابطه‌اي بين مؤلفه‌هاي اقتدارگرايي لينز و ساختار نظام سياسي جمهوري اسلامي ايران برقرار است. با رويكردي تحليلي-تبييني و بهره‌گيري از روش تحليل محتواي مفهومي، ديدگاه‌هاي مهم‌ترين انديشمندان انقلاب اسلامي و همچنين قانون اساسي كشور بررسي مي‌شود تا بتوان به آزمون اين فرضيه پرداخت كه بيان مي‌كند شاخص‌هاي تمركز قدرت، مشاركت سياسي محدود و نگرش تعيين‌كننده ميزان اقتدارگرايي در نظام‌هاي سياسي معاصرند. اين پژوهش نشان‌دهنده ضعف نظريه لينز در شناسايي و ارزيابي ويژگي‌هاي ساختار سياسي جمهوري اسلامي ايران است، زيرا مؤلفه‌هاي اقتدارگرايي لينز با مورد جمهوري اسلامي سازگاري ندارد، در واقع بايد آن را در دسته حكومت‌هاي مختلط قرار داد.