مقايسه تطبيقي بازگشت پذيري وقف در حقوق ايران و كامن لا با رويكردي بر انديشه فقهي امام خميني (ره)

پذيرش امكا نپذيري بازگشت از وقف، نه فقط بر اختلافات صاحبنظران در اين خصوص پايان مي بخشد بلكه در افزايش انگيزه و گرايش افراد براي وقف نمودن اموال خود بسيار مؤثر و داراي اهميت است. سؤالي كه اين مقاله درصدد بيان پاسخ آن مي باشد اين است كه بازگشت از وقف در حقوق ايران و حقوق كامن لا امكا نپذير است يا خير؟ كه با روش توصيفي- تحليلي بررسي و موردپژوهش قرار گرفت. در اين مقاله با عنايت به اهميت شناخت مفاهيم اشتراط خيار، وقف و تراست در بررسي امكان بازگشت از وقف، پس از تحليل حقوقي اين مفاهيم، ابتدا قابليت بازگشت از وقف در حقوق ايران و همچنين نظريه امام خميني در اين خصوص، بررسي و سپس ابعاد مختلف وقف و تراست و قابليت بازگشت از آنها موردپژوهش و مداقه قرارگرفت. بر مبناي اين پژوهش چنانكه برخي فقها نيز معتقدند امكان بازگشت پذيري وقف وجود دارد و اشتراط خيار ضمن وقف و تراست هم به نحو مطلق و هم به صورت مقيد )به قيد پيدايش نياز( صحيح است و نظر به اينكه در حقوق ايران قابليت بازگشت پذيري وقف پيش بيني نشده است و از طرفي قوانين مربوطه مبتني بر نظريات موجود در فقه اماميه و متأثر از قواعد شرع است، با توجه به نظر غالب فقها برخلاف نظريه موضوع اين مقاله و نيز عدم واكاوي آن در نهاد مشابه موجود در حقوق كامن لا و نيز مقايسه تطبيقي آن دو، موضوع حاضر نوعاً خاص و واجد جنبه نوآوري است.