فراجهان به مثابه زيست جهان: نگاهي پديدارشناختي به «متاورس»

«متاورس» پديدار فناورانه‌اي است كه به تازگي مورد توجه ويژه‌ي عموم و خصوص جامعه قرار گرفته است. اين پديدار نوظهور كه بر پايه‌ي چند فناوري پيشرو در حوزه‌ي اطلاعات و ارتباطات ايجاد مي‌شود و بيشتر به مرحله‌ي ايده نزديك است تا به مرحله‌ي اجرا، پرسش‌هاي بسياري را برانگيخته است؛ از پرسش‌هايي در خصوص چيستي و چگونگي اين پديدار تا پرسش‌هايي از كاركردهاي متنوع و آثار مختلف آن. در مقام پاسخ به پرسش از چيستي متاورس، پاسخ‌هاي متنوعي داده شده كه البته عمده‌ي اين پاسخ‌ها از منظري فني مطرح گرديده‌اند. ما در اين نوشتار با استفاده از مفهوم فلسفي «زيست‌جهان» و تحليل پديدارشناسانه‌ي ادموند هوسرل، فيلسوف برجستۀ آلماني، به دنبال تعميق پاسخ به پرسش از چيستي متاورس هستيم و با مدد از نگرشي فلسفي به اين پرسش راهبردي، تلاش كرده‌ايم برداشتي از سرشت متاورس ارائه نماييم كه با صرف پاسخ‌هاي فني و رايج، حاصل نخواهد شد. در اين مقاله، پس از يك توضيح فني درباره متاورس و مروري بر ادبيات پديدارشناسي آن، نوآوري نظري خود را توضيح داده و با معرفي متاورس به عنوان «زيست‌جهان مصنوعي»، تقابل آن با «زيست‌جهان سنتي-طبيعي» را تبيين مي‌كنيم. در پايان، به نتايج اين نگاه پديدارشناختي به متاورس و اثر سياستگذارانه آن اشاره مي‌نماييم.