بررسي استدلالي نقش عناصر اربعه به عنوان علت مادي در زيست شناسي گياهي دوره اسلامي و اثبات نقش آن ها در احوال و اختلاف نباتات

توجه به مباني در علوم مختلف از آن جهت مهم و قابل توجه است كه اين مباني حكم مبادي تصديقي و اصول موضوعه را در علوم دارند. هدف از مقاله‌ي حاضر، بررسي نقش عناصر اربعه در زيست‌شناسي گياهي دوره اسلامي است. فرضيه‌ي اين پژوهش بر اصلِ علت مادي بودن عناصر اربعه تاكيد دارد كه براي نخستين بار بدان پرداخته و استنباط شده است. روش استفاده شده در اين مقاله از نوع مطالعات تاريخي با رويكرد تحليلي است كه در نوع خود بي‌نظير است. يافته‌هاي بدست آمده از بررسي منابع اصيل تاريخي نشان مي‌دهد كه عناصر اربعه در دو عرصه نبات‌شناسي اعم از زيست‌شناسي نبات و احوال نباتات وجود دارد. از آنجا كه چهار عنصر در يك نبات حضور دارند و هر يك از وظيفه ي خاصي برخوردار هستند، بررسي چگونگي تحليل قواي نبات به چهار عنصر آّب، خاك، هوا و آتش كه داراي كيفيت چهارگانه‌ي تري، خشكي، گرمي و سردي هستند، امري ضروري است. همچنين علت تفاوت‌ها و اختلافات در نباتات نيز به تفاوت تركيب عناصر اربعه در آنها بازمي گردد و احوال و اجزاي نباتات نيز بر مبناي نظام چهار عنصري تبيين مي‌شوند.