راهكار‌هاي تربيت عاطفي قرآن براي تقويت خودشفقتي

«خودشفقتي» يا شفقت بر خود، يك فضيلت اخلاقي بنيادين در ساحت ارتباط با خود است كه فرد را در مواجهه با بحران، شكست و رنج ياري مي‌دهد و در دو دهۀ اخير مورد اقبال گستردۀ روان شناسان قرار گرفته است. در قرآن كريم آيات بسياري دربارۀ ايجاد و ارتقاي اين فضيلت وجود دارد كه تاكنون استخراج نشده و انجام اين كار مي‌تواند گام بلندي در توسعه و تعميق مطالعات تربيتي به‌ شمار آيد. روان‌شناسان رويكردهاي درماني ويژه‌اي مبتني بر شفقت بر خود مطرح كرده‌اند؛ اما برنامۀ تربيتي قرآن در سه ساحت شناخت، عاطفه و رفتار قابل‌جست ‌وجوست. ازاين ‌رو مسئلۀ پژوهش حاضر، استخراج راهكارهاي عاطفي تقويت خودشفقتي، به‌مثابۀ بخشي از لايۀ مياني نظام تربيت قرآني، بر اساس روش تحليلي است. با بررسي آيات داراي محتواي خودشفقتي، هفت مؤلفۀ عاطفي ‌رواني به ‌دست آمده كه عبارت‌اند از: اتصال به كانون هستي، غناي نفس و تعالي تمايلات، شكرگزاري، صبر، اميدواري براي جبران، پذيرش مهربانانۀ خود و كنترل هيجانات منفي (حفظ آرامش). اين راهكارهاي عاطفي نسبت به رويكردهاي موجود روان‌شناختي از جامعيت، كمال و اطمينان‌بخشي بالاتري برخوردارند و از غناي شاخصه‌هاي روان شناسي توحيدي؛ مانند: ايمان به خدا، توبه، معاد و حيات جاودان، سود جسته‌اند.