معناشناسي واژه «جُناح» در قرآن كريم بر مبناي رويكرد ساخت‌گرا

معناشناسي واژگان قرآن كريم از جمله علوم زباني است كه در سال هاي اخير مورد توجه پژوهشگران بسياري قرار گرفته است و به عنوان يكي از ابزارهاي دقيق جهت تشخيص معناي حقيقي كلام وحياني به شمار مي رود. اين مقاله در پي آن است با روش توصيفي_تحليلي معناي اصطلاحي واژه «جُناح»، ويژگي حروف و كاركرد معناي آواي آن، ساختار صرفي، نحوي و بلاغي عباراتي از قرآن كريم كه واژه مذكور در آن به كاررفته و در نهايت محور جانشيني و هم نشيني واژه مذكور و مشتقات منسوب به آن را با رويكرد معناشناسي مورد بررسي قرار دهد. يافته هاي اين پژوهش حاكي از آن است با وجود اختلاف نظر بر معرّب و اصيل بودن واژه «جُناح»، انتساب آن به صورت تحول يافته واژه «ويناس» در زبان فارسي باستان قابل قبول تر است. همچنين معناي حروف نيز بيان‌كننده آن است كه اين واژه كمتر بر معناي مشتقات خود و ريشه «جَنح» دلالت دارد. ساختار آن در آيات به نحوي است كه در قالب جملات اسميه منفي و در آيات مدني قرآن بيشتر براي بيان مضامين حقوقي، آداب و حدود به كار رفته است. همنشين هاي آن از تنوع زيادي برخوردار نيست و تنها رابطه همنشيني حاكم بر آن ها مكملي است. دو جانشين «إثم» و «حَرج» در ساختاري مشابه براي «جُناح»  شناسايي شده كه تا حدودي با يك ديگر اختلاف معنا دارند. مشتقات به كاررفته از اين واژه با توجه به فضا و ساختار متفاوت با آيات «جُناح»، از روابطي متفاوت تر از «جُناح» با همنشين هاي خود برخوردارند و همگي در آياتي با بار معنايي مثبت به كار رفته اند.