تحليل بُعد عاطفي نظام گفتماني داستان حضرت آدم (ع) با تكيه‌بر فرآيندهاي عاطفي- معنايي

خداوند متعال براي هدايت بشر از شيوه‌هاي مختلفي بهره جسته است. يكي از اين شيوه‌ها، بيان سرگذشت پيامبران در قالب داستان‌هاي قرآن است. داستان حضرت آدم(ع) از جمله داستان‌هاي كوتاه قرآني است كه خداوند به زيبايي و با بياني شيوا در سوره‌هاي مختلف آن را به تصوير كشيده است. نشانه معناشناسيِ گفتمان فرآيندي جهت‌مند است كه در آن نشانه‌ها با توجه به هستي خود از موقعيتي ويژه برخوردار مي‌شوند همين امر نشانه‌ها را عاطفي، فرهنگي و حسي _ادراكي مي‌سازد و در نهايت مجموعه اين عناصر در فضاي گفتمان، فرآيند انتقال معنا را فراهم مي‌سازند. اين مقاله با بهره‌گيري از رويكرد نشانه_معناشناسي، و با روش توصيفي_تحليلي به بررسي و تطبيق بُعد عاطفي در نظام‌هاي نشانه‌اي آيات مربوط به داستان حضرت آدم (ع) و چگونگي شكل‌گيري فرآيند گفتمان عاطفي پرداخته‌است. هدف پژوهش حاضر دريافت معنا در سطوح متفاوت گفتمان عاطفي و تعامل ميان ابعاد حسي_ادراكي و عاطفي است. درنتيجه؛ تحليل نشانه_معناشناسي گفتمان عاطفي آيات داستان حضرت آدم(ع) نشان مي‌دهد كه مهم‌ترين سازوكارهاي عاطفي كه در نشانه‌هاي اين داستان به چشم مي‌خورد افعال مؤثر، آهنگ و نمود، صحنه‌هاي عاطفي يا صحنه‌پردازي عاطفي و كنش‌زايي است. تعامل ميان افعال مؤثر در گفتمان اين داستان راه را براي ايجاد فضاي عاطفي يا توليد بار عاطفي فراهم مي‌سازد در نتيجه شاهد شكل‌گيري فضاي عاطفي اندوه، تأسف، تمرد و اغوا هستيم. همچنين كوبش موسيقيايي كه در اين گفتمان با آن مواجه هستيم در جسم ‌شوش‌گر احساس سنگيني و اندوه را به وجود مي‌آورد و در نتيجه همين احساس است كه فضاي عاطفي افسوس را بر گفتمان حاكم مي‌سازد.