عنوان مقاله :
مقايسه بنيان هاي نظري گفتمان هاي نوآوري نظام مند و تحول آفرين
پديد آورندگان :
فاطمي ، مهدي دانشگاه تربيت مدرس , قاضي نوري ، سپهر دانشگاه تربيت مدرس , قاضي نوري ، سروش دانشگاه علامه طباطبايي , شايان ، علي دانشگاه تربيت مدرس
كليدواژه :
سياستگذاري نوآوري , گفتمان سياستگذاري , نوآوري نظام مند , نوآوري تحول آفرين , مرور دامنه اي
چكيده فارسي :
جهان معاصر با چالشهاي زيست محيطي، فناورانه، اقتصادي، سياسي و فرهنگي متعدد، حساس و درهم تنيده مواجه است. در اين راستا در دو دهه ي اخير پژوهشگران با توسعه ي رويكردهاي سياستگذاري نوآوري اجتماعي، زيست محيطي، پايدار، مسئوليت پذير، فراگير، مأموريت محور و چالش محور به گسترش گفتمان سياستگذاري نوآوري تحول آفرين در پاسخ به كاستي هاي گفتمان سياستگذاري نوآوري نظام مند پرداخته اند. با اين حال تمايز نظري گفتمان هاي مذكور نسبتاً دشوار بوده و در نتيجه ي واگرايي پژوهش ها با توجه به ابهام در دامنه و تعريف دقيق نظري، گفتمان نوآوري تحولآفرين، بسيار محتمل است. از سوي ديگر با وجود توسعه ي نظري، سياستگذاري تحول آفرين به فراخور ناشناختگي در ميان سياستگذاران چندان مورد اقبال قرار نگرفته است. بر اين اساس هدف مقاله ي حاضر شناسايي وجوه تشابه، تمايز و تنافر گفتمانهاي سياستگذاري نوآوري نظام مند و تحول آفرين است. در اين راستا بر اساس روش مرور دامنه اي پيشينه، ابتدا كليد واژگان دو گفتمان در پايگاه اسكوپوس جست وجو و 2401 مقاله از مجلات انگليسي شناسايي شدند. سپس طي مراحل حذف بر اساس عنوان، چكيده و محتوا 42 مقاله انتخاب شدند و براي استخراج بنيان هاي نظري دو گفتمان مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس يافته هاي پژوهش، وابستگي خط سير نوآوري به رژيم، مشاركت گرايي مبتني بر امكان ناپذيري سياستگذاري متمركز و تنوع و انتخاب تكاملي بهعنوان وجوه تشابه دو گفتمان شناسايي شدند. همچنين نگرش درباره ي نقش نوآوري (جايگاه كليدي در توسعه ي اقتصادي در برابر فقدان توسعه ي اجتماعي و زيست محيطي با پيشرفت فناوري)، سطح نوآوري مورد نياز (داخل نظام در برابر فراتر از نظام)، خردمايه ي مداخله ي سياستي (شكست بازار و سيستم در برابر شكست تحول) و سطح سياستگذاري (تأكيد ويژه بر بعد ملي در برابر رويكرد چندسطحي) بهعنوان محورهاي تمايز دو گفتمان معرفي شدند. در نهايت توسعه ي غيربازاري، نهادي و اجتماعي، نگرش غيرخطي به نوآوري و فقدان بهينگي ذاتي نظام نوآوري به عنوان وجوه تنافر نوآوري نظام مند از نوآوري تحول آفرين و كنام به مثابه عامل تحول، ضرورت رويكرد هنجاري نوآوري، با توجه به توسعه و تخريب و تغيير ريشه اي در مراحل تدريجي به عنوان وجوه تنافر نوآوري تحول آفرين از نوآوري نظام مند پيشنهاد شدند.
