موضوعات پنهان در دادرسي مدني ايران و فرانسه

موضوع دعوا را ادعاهاي طرفين در دادخواست و لوايح دفاعي تعيين مي‌كند و به اين_‌ترتيب، قلمرو حركت دادگاه در فرايند رسيدگي معين مي‌شود؛ اما از ميان عناصر مطرح‌شده از سوي طرفين، موضوعاتي وجود دارد كه هيچ‌يك از طرفين به‌طور صريح به‌منظور بهره‌مندي از آثار حقوقي به آنها استناد نمي‌كند، ولي دادرس با توجه به اختياراتي كه دارد از آنها مطلع مي‌شود؛ چراكه ناشي از ادعاهاي كلي‌تر طرفين يا اسنادي است كه در پرونده ارائه گرديده است ؛ به اين امور در دادرسي مدني «موضوعات پنهان» گفته مي‌شود. پرسش اين است كه آيا با توجه به اصل تسلط، رسيدگي به اين موضوعات از طرف دادگاه امكان‌پذير است؟ بررسي ابعاد مختلف امر حاكي از آن است كه پذيرش صلاحيت دادرس در شناسايي اين موضوعات به‌منظور بهره‌‌مندي از آنها، ابهاماتي به‌همراه دارد. ازآنجا كه در دادرسي مدني فرانسه صلاحيت دادرس در شناسايي و بهره‌مندي از موضوعات پنهان مورد مناقشه نيست، در اين نوشتار تلاش شده است با تمركز بر حقوق فرانسه به اين ابهامات پاسخ داده شود. به‌نظر مي‌رسد در نظام حقوقي ايران علي‌رغم نبود دكترين حقوقي مبسوط در اين زمينه، مي‌توان ردّپاي موضوعات پنهان را در احكام صادره از دادگاه‌ها ديد.