تحليل حقوقي تفسير پويا از منظر رويه ديوان بين‌المللي دادگستري

تفسير به عنوان عمل ذهني كه براي شناخت معنا و مفهوم يك متن به كار مي‌رود، از ديرباز براي شناخت متون ديني و حقوقي داراي اهميت بسيار بوده است. با اين همه در خصوص حدود و گسترۀ اين نهاد حقوقي ميان صاحب‌نظران هنوز هم اختلاف وجود دارد. در طول قرن هفدهم تاكنون بسياري از حقوق‌دانان كوشيده‌اند تا چهارچوب، حدود و ثغور تفسير را مشخص كنند. يكي از نكات با اهميت در تفسير نقش زمان در شناخت و معناي واژگان مي‌باشد. تا مدت‌ها گمان مي‌شد كه براي احترام به اراده واضع يك متن، عبارات و واژگان بايد در معناي زمان وضع آنها مورد توجه قرار گيرد. با اين همه رويكرد تفسير پويا يا تحولي، رويكردي است كه تلاش مي‌كند تا نقش زمان را به عنوان يك عنصر مهم در تفسير مورد توجه قرار دهد. به تعبير بهتر واژگان بايد با عنايت به تغيير معناي كلمات در طول زمان تفسير شوند. اين رويكرد به طور خاص در چند دهه گذشته در رويه قضايي از اهميت خاصي برخوردار شده است و ديوان بين‌المللي دادگستري نيز به عنوان يك دادگاه جهاني به صراحت پذيرفته است كه كلمات و واژگان به عنوان موجوداتي زنده مي‌توانند در طول تاريخ دچار تغيير و تحول شوند. اين پژوهش با نگاهي تاريخي به مفهوم تفسير در حقوق بين‌الملل در چند سده عمر آن و با عنايت تحول رويه قضايي در يك قرن اخير، به طور مشخص رويه ديوان بين‌المللي دادگستري را در مقوله تفسير در قرن بيستم و آغاز هزاره سوم مورد توجه و كنكاش قرار داده است. در اين سياق رويه قضايي ديوان بين‌المللي دادگستري در راستاي اين فرضيه مورد ارزيابي قرار گرفته است كه ديوان با در نظر گرفتن تحولات جامعه بين‌المللي اصولي را مدنظر قرار داده است كه معاهدات را در سياق كنوني مورد تفسير و تحليل قرار مي‌دهد، اصولي كه نقش «زمان» را در شناخت معناي واژگان لحاظ مي‌نمايند.