بررسي صرفه‌هاي ناشي از اندازه در شاليزارهاي برنج استان گيلان

افزايش هزينه هاي توليد برنج در سال‌هاي اخير، منجر به افزايش قابل ملاحظه قيمت برنج در كشور شده است. از سويي كوچكي و خردي اراضي در كشت برنج بسيار شايع بوده كه اين امر به باور اقتصاددانان، عدم استفاده بهينه، منطقه‌هايي كه در آن كوچكي و خردي اراضي برنج تا حد زيادي به چشم مي‌خورد، استان گيلان مي‌باشد. بنابراين بررسي تجربي صرفه هاي ناشي از اندازه در شاليزارها به منظور بهره برداري براي كاهش هزينه هاي توليد، اهميت ويژه اي داشته است. اين تحقيق نيز با همين هدف در شاليزارهاي استان گيلان كه از قطب‌هاي اصلي توليد برنج به‌شمار مي‌آيد، انجام شده است. بدين منظور اطلاعات مربوط به توليد و هزينه كشت برنج از طريق تكميل پرسشنامه از 180 كشاورز برنجكار در چهار شهرستان استان گيلان، براي سال زراعي 1399-1398 گرد آوري شد. با بهره گيري از نظريه دوگان، تابع هزينه در سه شكل ترانسلوگ، درجه دوم تعميم يافته و لوئنتيف تعميم يافته برآورد و بهترين شكل تابعي با استفاده از معيارهاي اقتصادسنجي انتخاب شد. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه شكل تابعي ترانسلوگ مناسب‌ترين شكل براي بيان فناوري توليد محصول برنج است. محاسبه پارامتر ساختاري اقتصاد اندازه گوياي از وجود مزيت صرفه‌هاي ناشي از اندازه در شاليزارهاي برنج در استان گيلان مي‌باشد و با توجه به منفي بودن شيب تابع هزينه متوسط امكان تعيين اندازه بهينه واحدهاي توليدي مورد بررسي نيز امكان‌پذير نمي‌باشد. بنابراين امكان كاهش هزينه‌هاي توليد و قيمت تمام شده اين محصول با افزايش اندازه شاليزارها وجود دارد. لذا سياست يكپارچه‌سازي اراضي و افزايش مقياس توليد، به عنوان راهكاري مؤثر براي كاهش هزينه‌هاي توليد پيشنهاد و تاكيد مي‌شود.