تقابل‌هاي دوگانه و معنايي در ساختار بلاغي و نحوي كلام سعدي

بررسي مبحث تقابل‌هاي دوگانه در آثار ادبي و هنري به ‌جهت درك و دريافت بهتر و عميق‌تري از اين آثار، امروزه مورد توجه زبانشناسان و روايت‌شناسان معاصر قرار گرفته است. در اين پژوهش با نگاهي به آثار و انديشه‌هاي سعدي، به بررسي تقابل‌هاي دوگانه يا زوج‌هاي متقابل به ‌عنوان يكي از اركان و عناصر محوري در مؤلفه‌هايي كه سعدي به بيان مضامين و درون‌مايه‌هاي مرتبط با بهداشت و سلامت روان پرداخته است، توجه نموده‌ايم. با توجه به ماهيت مؤلفه‌هاي مورد مطالعه در اين جستار، پارادايم پژوهش حاضر توصيفي-تحليلي و روش بازنمايي، از طريق تحليل محتواي كيفي صورت گرفته است. ميدان مورد مطالعه و محدودة پژوهش حاضر كه از طريق نمونه‌گيري هدفمند از آثار سعدي انتخاب شده، بر اساس اصل بسندگي كفايت شواهد، تعيين گرديده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه تقابل واژگان با بار معنايي متقابل و متضاد، بخش قابل توجهي از اشعار و نوشته‌هاي سعدي را دربرمي‌گيرد. با نگاهي ساختارگرايانه به نمونه‌هاي مورد بررسي درمي‌يابيم كه اين نشانه‌ها تبيين حقيقي و عيني از راهكارهاي عملي در كسب آرامش و آسايش روحي را بر اساس آموزه‌هاي اخلاقي، عرفاني و تعليمي ‌از جهت هنري و معني‌شناسي مورد توجه قرار مي‌دهد و در قالب تقابل‌هاي معنايي، ضمني، ساختاري در واحد جمله و تقابل‌هاي ادبي در كلام سعدي ارائه شده است.