تحليل واگرايي جريان هاي سياسي در ايران بعد از انقلاب اسلامي با كاربست روش تحليل لايه اي علتها و سناريوهاي پيش رو در افق (1402 – 1415)

هدف: شكوفايي احزاب و جريان‌هاي سياسي، يكي از نشانه ‌هاي ميزان توسعه‌ يافتگي درجوامع محسوب مي‌ شود. در ايران معاصر و از زمان شكل‌ گيري نهضت مشروطيت، جريان‌هاي سياسي، فراز و نشيب‌ هاي متعددي را پشت سرگذرانده و مي‌‌ توان گفت؛ جريان‌ هاي سياسي در ايران هنوز به مرحله نهادينگي و ثبات نرسيده و مشخصه بارز جريان‌ شناسي‌ سياسي در ايران، واگرايي جريان‌هاي‌ سياسي در طي دهه ‌هاي اخير است و اين خود مي‌ تواند، يكي از دلايل ناپايداري، مقطعي و موسمي‌ بودن فعاليت احزاب‌ سياسي در ايران به ‌شمار آيد. بنا به‌ اين ضرورت، پژوهش پيش رو در پي پاسخگويي به اين پرسش است كه عوامل واگرايي در ميان جريان‌هاي سياسي در ايران بعد از پيروزي انقلاب اسلامي را چگونه مي‌توان تحليل كرد؟ سناريوهاي پيش‌ روي جريان‌هاي سياسي در ايران (1402 – 1415) كدام است؟روش: براي پاسخگويي به اين پرسش، از روش تحليل لايه‌ هاي علّي كه يكي از روش‌هاي كيفي در علم آينده‌ پژوهي است، استفاده شده است.يافته‌ ها:يافته‌ هاي پژوهش، بيانگر آن است كه اين انشقاق و واگرايي را در طيف وسيعي از دلايل، از سطح نظام‌هاي علّي (از ساخت نهادي قدرت تا تشكيل احزاب، به ‌عنوان ابتكارات اليتيستي)، جهان‌ بيني و گفتمان (از اقتدار سياسي كاريزماتيك تا فرهنگ سياسي تبعي حامي – پيرو) تا اسطوره – استعاره (فردگرايي ايراني تا باور به دولت قوي – جامعه ضعيف)  مي‌توان تجزيه ‌و ‌تحليل كرد.نتيجه‌ گيري: بر طبق يافته‌ ها مي‌توان سه سناريوي انسجام‌ بخشي به جريان‌ها، به‌ عنوان سوپاپ اطمينان نظام ‌سياسي، فروپاشي جريان‌هاي سياسي در شكل سنتي، ادغام و تجميع در جنبش‌هاي اجتماعي ‌جديد (احزاب‌ مجازي شده) را براي آينده جريان‌هاي سياسي ايران در نظرگرفت.