آينده پژوهي تفسير قرآن؛ بسترها و بايسته ها

هدف: علم تفسير، به‌عنوان مهم‌ترين علم متكفل فهم قرآن، احتياج به روشمند شدن و به‌روز شدن دارد تا بهره برداري از آموزه‌هاي قرآن براي همه اقشار مردم به سهولت صورت گيرد. در اين پژوهش، منظور از «آينده‌پژوهي در تفسير»، توانايي ايجاد مدل‌هاي مطلوب براي كارآمدي بيشتر تفسير در آينده، با بهره‌گيري از ابزارهاي علمي، خلاقيّت و با تكيه بر مباني و قواعد تفسير و جبران آسيب‌هاي تفسير در گذشته مي‌باشد. روش: اين پژوهش، با روش توصيفي تحليلي، پاسخگوي اين پرسش است كه زمينه‌ها و بايسته‌هاي آينده‌پژوهي در تفسير كدام است؟ يافته ها: نتايج تحقيق حاكي از آن است كه توجه ويژه به قرآن، به‌عنوان مهم‌ترين منبع تفسير، تعقل و تدبر روشمند در تفسير، توجه به پيش‌نيازهاي تفسير، تفسير بر اساس مقتضيات زمان، لزوم توجه به تفسير موضوعي، بررسي تاريخ تفسير و رعايت آداب و شرايط تفسير، از مهم‌ترين بايسته‌هاي تفسير در آينده است كه لازم است گروهي فرهيخته و انديشمند در حوزه تفسيرپژوهي و آينده پژوهي، به تدوين مدل‌هاي مطلوب تفسيرپژوهي بپردازند. نتايج: با توجه به تحولاتي كه در حوزه دانش‌ها، روش‌ها و انتظارات از علوم در آينده به وقوع مي‌پيوندد، تفسير نيز متحول خواهد شد. بنابراين، براي اين كه در نتيجه اين تحول، تفسير قرآن دچار آسيب‌هاي مختلف نشود، لازم است بسترها، اصول و بايسته‌هاي مختلف تفسير، مورد توجّه مفسّران و قرآن‌پژوهان قرار گيرد.