طراحي الگوي تحليل محيط متخاصم مبتني بر انديشه راهبردي شهيد حسن باقري

راهبردنگاران نوع جديدي از محيط، به نام محيط متخاصم را شناسايي كرده‌اند كه از مختصات آن مي‌توان به رقابت شديد، شرايط سخت و طاقت‌فرسا و كمبود فرصت‌هاي قابل بهره‌برداري اشاره كرد. همچنين باتوجه ‌به ظرفيت ايجاد طرحي بومي براي تحليل محيط متخاصم ذيل مديريت راهبردي با استفاده از تجربه غني و منحصربه‌فرد دفاع مقدس و الگوي فرماندهان شهيد در اداره آن كه منبعث از فرهنگ ايراني اسلامي بوده است، در اين پژوهش سعي شده كه مبتني بر انديشه راهبردي شهيد حسن باقري الگويي براي تحليل محيط متخاصم ايجاد شود. در اين راستا، با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند قضاوتي، كتاب‌هاي «ملاقات در فكه»، «روزنوشت: يادداشت‌هاي روزانه شهيد حسن باقري» و «يادداشت‌ها: مجموعه‌ يادداشت‌هاي شهيد حسن باقري» مبناي گردآوري داده و روش تحليل مضمون، براي تحليل داده‌ها انتخاب گرديد كه در نتيجه چهار مضمون اصلي ذيل به همراه مضامين فرعي مربوط به هركدام استخراج شدند: 1- «تجسم» با مضامين فرعي «كادرسازي»، «سازماندهي»، «تفكيك اطلاعات (دشمن - خودي - زمين)»، «مستندسازي»؛ 2- «خلق»، با مضامين فرعي «تطبيق اطلاعات روي نقشه»، «كميته راهبري (اتاق جنگ يا گلف)»، «تجزيه‌وتحليل يكپارچه اطلاعات»، «تحليل منحني شدت و ضعف رقابت»، «نقاط شكننده رقابت»؛ 3- «پافشاري و استمرار» با مضامين فرعي «ارائه طرح راهبردي»، «تصميم‌سازي راهبردي در سطوح مختلف» و «جاري‌سازي راهبرد در سازمان»؛ 4- و در نهايت «زمينه سازماني» با مضامين فرعي «تزريق چشم‌انداز»، «تحليل سطوح رقابت»، «هواداري‌ها و انتظارات»، «اتحادهاي استراتژيك و همكاري‌ها» و «قابليت تبديل نيرو به ديده‌بان و تحليل‌گر». سپس اين مضامين در قالب الگويي سه‌لايه‌اي شامل لايه روبنايي (الگوي تحليل محيط متخاصم)، لايه مياني (زمينه سازماني) و لايه زيربنايي (بستر محيط متخاصم) سازماندهي شدند كه به‌عنوان الگوي پيشنهادي پژوهش براي تحليل محيط متخاصم ارائه شده است.