الگوهاي همديدي منجر به نابهنجاري‌هاي دمايي سه دهه اخير در غرب و شمال غرب ايران

در اين مقاله ناهنجاري‌ هاي دمايي و الگوهاي همديدي مرتبط با آن مورد واكاوي قرار گرفته است. براي اين منظور داده‌هاي دماي روزانه 31 ايستگاه همديد براي بازه زماني 1989 تا 2018 مرتب‌شده‌اند و با استفاده از شاخص نمره استاندارد z ناهنجارهاي دمايي مشخص گرديد. نتايج اين تحقيق نشان داد در بيش از 50 درصد موارد دماي كمينه ماه‌هاي سرد در شرايط ناهنجار قرار دارد. فراواني ناهنجاري‌ هاي منفي و مثبت به هم نزديك است و با اختلاف جزئي دوره‌هاي گرم بيشتر تكرار شده‌اند. همچنين از نظر شدت غالب ناهنجاري‌ها از نوع ضعيف و متوسط هستند و رخدادهاي شديد و بسيارشديد به‌ندرت اتفاق افتاده‌اند. نتايج همديد نشان داد كه شارش نصف‌النهاري جريانات عرض‌هاي ميانه علت اصلي ناهنجاري‌هاي دمايي اين منطقه از كشور هستند. درالگو‌هاي غالب منجر به اين شرايط، قرار گيري منطقه مورد مطالعه در ناحيه همگرايي بالايي پشته حاكم بر روي اروپا سبب فرارفت هواي سرد عرض‌هاي بالا و قرارگيري آن در ناحيه واگرايي بالايي ناوه بادهاي غربي موجب فرارفت هواي گرم عرض‌هاي پايين شده است.