بررسي و نقد الدُّرَرُ الكامِنه في أعيان المائه الثامنه نخستين فرهنگنامه تاريخي اسلامي سده اي

فرهنگنامه هاي تاريخي، يكي از اشكال گوناگون نگارش منابع تاريخي اسلامي همانند:تواريخ عمومي ، محلّي ، فتوح ،كتب انساب و . . . مي باشد .نويسندگان اين گونه آثار ، ذيل تراجم اعيان و بزرگان مندرج در كتابهاي هاي خود ، شرح حال ايشان را البته به ترتيب الفبايي ثبت كرده اند . نخستين كسي كه فرهنگنامه تاريخي چند سده اي نوشت ، ابن خلِّكان ، مورّخ شامي است. ابن حجر عسقلاني حدود دو قرن بعد به تقليد از او نخستين فرهنگنامه تاريخي ، البته درقالب يك سده را تاليف كرد .اين پژوهش با رويكردي روايي – انتقادي و با استناد به منابع عمدتا دست اول و نيز باروش مطالعه كتابخانه اي به بررسي و نقد اين اثر تاريخي در زمينه هايي چون :چرايي و يا انگيزه مولّف از نوشتن اثر خود ، منابع مورد استفاده ، روش  و شيوه تدوين ، اهميت و. . . مي پردازد. .يافته هاي پژوهش حاكي است كه مولّف به منظور حفظ خاطره ، ياد و نكوداشت ، اعيان قرن هشتم خصوصا اساتيد و شيوخ خود و نيز بزرگان عمدتا مصر و شام به تاليف اين اثر دست زده است. او به اين منظور از منابع مكتوب گذشتگان ، همچنين منابع شفاهي معاصران خود بهره برده است.اهميت كتاب در اين است كه اطلاعات سودمندي در باره مشاهير عرصه هاي گوناگون اين عصر خصوصا بزرگان شام و مصر ارائه مي دهد،كه در جايي ديگر يافت نمي شود.اين پژوهش كه اوّلين نوشته در نوع خود به شمار مي رود،  قصد دارد ضمن استفاده از مطالعات و تحقيفات ، به كنكاشي در اين منبع تاريخي  بپردازد.