بررسي تأثير جنس و تركيبات لايه هاي ماسه سنگ آغاجاري مسجد سليمان همراه با سختي سنگ بر توسعه چال سنگ ها

چال سنگ ها يكي از لندفرم هاي تماشايي سنگ ‌ها به ويژه ماسه سنگ ها به شمار مي آيد. هدف اين پژوهش بررسي ويژگي هاي ژئومورفولوژي و سنگ‌شناسي در هفت لايه (A تا F) ماسه سنگ آغاجاري شمال‌غرب مسجدسليمان در توسعه و تكامل چال سنگ ها است. در اين مقاله تعداد 48 نمونه از ماسه سنگ ها جهت مطالعه كاني­‌هاي تشكيل‌دهنده و مقدار كربنات كلسيم مورد بررسي واقع گرديد. از ميكروسكوپ پلاريزان و دستگاه كلسيمتري برنارد به ترتيب براي مشخص نمودن ميزان تخلخل و كربنات كلسيم استفاده نمونه ها استفاده شد. سپس با استفاده از چكش اشميت سختي 48 نمونه از ماسه سنگ ها به دست آمد. در اين كار از نرم افزار Jmicrovision جهت به دست آوردن مقدار و درصد كاني هاي مقاطع نازك و از نرم‌افزار GIS جهت ترسيم نقشه ها استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه وجود چال سنگ ها تابعي از شرايط فيزيكي سنگ و تركيبات كاني‌شناسي سنگ­‌ها همراه با نقش فرسايشي جريان آب در كربنات كلسيم سنگ است. در اين پژوهش بر اساس داده ها و نتايج به دست آمده مشخص گرديد كه ويژگي­‌هاي جنس تركيبات سنگ به ويژه مقدار درصد كربنات نقش بسيار مهمي در ايجاد چال سنگ ها دارند. به طوري كه مشخص گرديد وجود فراوان كاني فلدسپات و درصد بالاي تخلخل در قديمي ترين لايه سازند آغاجاري (لايه A)، نقش زيادي در ايجاد چال سنگ در آن دارد. درزه ها از ديگر عوامل اصلي ايجاد چال سنگ­‌ها (63%) هستند. ديگر لايه هاي داراي چال سنگ (لايه B, D, C ,F) يك رابطه معناداري بين افزايش درصد كوارتز، و كاهش درصد فلدسپات و مقدار كربنات كلسيم را نشان مي­‌دهند. هم‌چنين نتايج نشان داد ميانگين كربنات كلسيم ماسه سنگ آغاجاري حدود 50% است و يكي از دلايل وجود چال سنگ ها در لايه­‌هاي ماسه سنگي علي‌رغم سختي چكش اشميت زياد همين عامل است كه نسبت به فرسايش شيميايي و انحلال بسيار حساس است.