معرفي منظومۀ جذبۀ حيدري اثر احسن بنگالي و متن‌شناسي آن

يكي از منظومه‌هاي ديني كه در سرزمين شبه قاره و در تكميل كتاب حملۀ حيدري باذل مشهدي سروده شده است جذبۀ حيدري نام دارد. اين منظومه را «عبدالعلي‌خان بنگالي» متخلص به «احسن» در سال 1151ه.ق. به اتمام رسانده است. جذبۀ حيدري در قالب مثنوي و حدود 8000 بيت است. احسن بنگالي در اين اثر، از خلافت تا شهادت حضرت علي (ع) و سه نبرد جمل، صفين و نهروان را به نظم كشيده است. اين مقاله كه به معرفي و بررسي جذبۀ حيدري و متن‌شناسي آن اختصاص دارد به شيوۀ توصيفي و با استناد به نسخ خطي منظومه و ديگرمنابع كتابخانه‌اي انجام شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه شاعر در نقل وقايع، به قول راويان و استناد به منابع موجود، پايبند است. وي نوع ادبي «ساقي‌نامه» را در آغاز داستان‌ها گنجانده است و در خلق تصاوير حماسي، بيشترين استفاده را از «اغراق» كرده است. ذكر وقايع همراه با جزئيات و در قالب توصيف‌هاي مبسوط در سراسر منظومه مشهود است.