اسپهبد، از ممدوحان منوچهري دامغاني

منوچهري دامغاني كه از سرايندگان برجستۀ سدۀ پنجم هجري است، براي يافتن ممدوحي كه او را و شعرش را آن‌طور كه او مي‌خواهد، پاس بدارد، بارها از اين ديار بدان ديار نقل مكان كرده، به دربارهاي مختلف پيوسته و ممدوحان گوناگوني را مدح گفته است، ممدوحاني از قلمرو كومس، گرگان، ري و دربار غزنويان. يكي از اين ممدوحان كسي است كه شاعر او را در شعرش «اسپهبد» خطاب كرده است. برخي اين اسپهبد را همان منوچهر بن قابوس، پادشاه زياري كه در گرگان حكمراني مي‌كرده، دانسته‌اند و برخي ديگر او را اسپهبدي از اسپهبدان شمال ايران و جز از زياريان شمرده‌اند. در نوشتۀ پيش رو، نگارنده كوشيده است تا حد امكان و به‌پشتيِ اشعار منوچهري و نيز بر اساس ديگر منابعي كه در دست است، اطلاعاتي از بعضي اسپهبدان شمال ايران به دست دهد كه ممكن است همان ممدوح منوچهري باشند.