فراتحليل پيش‌آيندهاي افشاگري تخلف (سوت‌زني) در سازمان

افشاگري تخلف (سوت‌زني) اقدامي است كه جامعه را از تخلفات سازماني و سازمان‌ها را نسبت به رفتارهاي انحرافي شخصي آگاه مي‌كند. از اين‌رو، هدف اين پژوهش شناسايي و رتبه‌بندي پيش‌آيندهاي افشاگري تخلف (سوت‌زني) به‌منظور تسهيل و ترويج آن در سازمان است. اين پژوهش از نظر هدف كاربردي و از نظر ماهيت داده‌ها كمّي است. جامعه پژوهش شامل4920 سند بوده است كه 52 مورد آن با استفاده از روش نمونه‌گيري غير تصادفي هدفمند فراتحليل شدند. پژوهش‌هاي منتخب با استفاده از نرم‌افزار CMA2 تحليل شدند. پايايي كدگذاري از راه توافق داوران در كاربرد مفاهيم خاص براي كدگذاري متغييرها و پايايي سطح معني‌داري و اندازه اثر از طريق توافق در محاسبه اندازه اثر بين دو فراتحليلگر به‌دست آمد. يافته‌ها نشان داد كه از بين پيش‌آيندهاي افشاگري تخلف (سوت‌زني)، 10 مورد (21 درصد) داري اندازه اثر بيشتر از 0.5، 16 مورد (33 درصد) داري اندازه اثر بين 0.3 تا 0.5 و 22 مورد (46 درصد) داراي اندازه اثر كمتر از 0.3 هستند بنابراين، متغيرهاي عدالت سازماني (0.683)، اعتماد به سرپرست (0.656)، ضمانت اجرايي براي مجازات رفتارهاي غير اخلاقي (0.590)، كانون كنترل دروني (0.581) و رهبري سازماني (0.557) داراي اندازه اثر بالا، سابقه شغلي افشاگر (0.460)، موقعيّت فرد متخلف (0.450)، شدت اخلاقي (0.446) و جدي بودن تخلف (0.384) داراي اندازه اثر متوسط همچنين ترس از تلافي (0.060-)، عاطفه مثبت (0.062)، وفاداري (0.130-)، رضايت شغلي (0.130) نيز داراي كمترين اندازه اثر هستند. از اين‌رو، خط‌مشي‌گذاران و مديران بايد براي ترويج افشاگري تخلف (سوت‌زني) در سازمان بر عوامل شناسايي‌شده تمركز كنند.