بررسي تطبيقي رمان «مسخ» اثركافكا و «سامسا» اثر سلطان العميمي

رمان مسخ اثر كافكا، مورد توجه بسياري از رمان نويسان و داستان پردازان زبان‌هاي مختلف از جمله انگليسي و فارسي و عربي قرار گرفته است؛ از آن جمله سلطان العميمي رمان نويس معاصر عربي در داستان خود با نام «سامسا» از اين رمان تأثير پذيرفته است. سلطان العميمي با نگاهي متفاوت به بحران هويت، سرنوشت قهرمان داستان را به گونه‌اي متفاوت از سر مي‌گيرد. از اين رو مسأله اصلي اين پژوهش، كيفيت تأثيرپذيري و تبيين نوع نگاه العميمي به موضوع تنهايي، انزوا، بحران هويت و مسخ و در نهايت درك شباهت‌ها و تفاوت‌هاي موجود بين دو اثر است. بررسي حاضر كه با روش توصيفي ـ تحليلي و با تكيه بر مكتب ادبيات تطبيقي فرانسوي صورت گرفته، به اين نتيجه رسيده است كه درونمايه رمان كافكا، سرنوشت انساني است كه در اثر مشكلات جامعه به انزوا رانده شده و دچار استحاله مي‌شود. العميمي، با وجود اين كه ژرف ساخت داستان خود را از رمان كافكا گرفته اما درون مايه آن را تغيير داده و سرنوشت شخصيت را عوض كرده و آينده ديگري را براي او رقم مي‌زند. شخصيت يا قهرمان داستان در هر دو روايت يكي است. در اولي استحاله به صورت حيوان و در دومي به شكل انسان صورت گرفته است؛ كافكا نگاهي بدبينانه و منزوي براي شخصيت در نظر گرفته كه از اطرافيان فاصله مي‌گيرد و سلطان العميمي نگاهي خوشبينانه به شخصيت داشته و او را در قالب شخصيتي اجتماعي و شاد پردازش كرده است.