آنتي‌ژن Ki-67؛ يك شناساگر زيستي پيشگويي‌كننده‌ي ارزشمند براي پيش‌آگهي لوسمي لنفوستيك مزمن

مقدمه: لوسمي لنفوسيتيك مزمن (Chronic lymphocytic leukemia) CLL، يكي از شايع‌ترين بدخيمي‌هاي خوني است. عمده سلول‌هاي درگير در اين بدخيمي در فاز G0 تقسيم سلولي قرار دارند و فعاليت تكثيري ندارند؛ با اين وجود، آنچه شدت و پيش‌آگهي اين بيماري را تعيين مي‌كند، تكثير سلولي است. آنتي‌ژن Ki-67، يك پروتئين هسته‌‌ي سلولي است كه در تمامي فازهاي تكثير سلولي به جز فاز G0 حضور دارد. مطالعه‌ي حاضر با هدف بررسي ارزش پيش‌آگهي بيان آنتي‌ژن Ki-67 در بيماران مبتلا به CLL و رفتار بيماري در آن‌ها اجرا شده است. روش‌ها: مطالعه‌ي مقطعي حاضر بر روي 50 بيمار مبتلا به CLL در سال 1396 انجام گرفت. شدت بيماري بر اساس سيستم درجه‌بندي Rai شامل لنفادنوپاتي، ارگانومگالي و شمارش كامل خون (CBC diff) تعيين گرديد كه در ابتداي مطالعه و سپس در پيگيري شش ماهه ارزيابي شد. به علاوه سطح آنتي‌ژن Ki-67 با استفاده از فلوسايتومتري بررسي شد و با نرم‌افزار FlowJo مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. در نهايت، ارزش آنتي‌ژن Ki-67 جهت ارزيابي پيش‌آگهي CLL با استفاده از رسم منحني (Receiver operation curve) ROC بررسي شد. يافته‌ها: ميانگين سني افراد مورد ارزيابي 10/42 ± 64/12 سال بود. بيماران مورد مطالعه عمدتاً از آقايان (68 درصد) تشكيل شده بودند. همچنين ميانگين سطح آنتي‌ژن Ki-67 در اين بيماران برابر با 1/73 ± 2/48 درصد به دست آمد. بدتر شدن سيستم درجه‌بندي Rai به 3 و 4، ارگانومگالي و دو برابر شدن تعداد گلبول‌هاي سفيد با سطح بيان آنتي‌ژن Ki-67 ارتباط مستقيمي داشتند. حساسيت و اختصاصيت آنتي‌ژن Ki-67 در نقطه‌ي برش 3/44 درصد، برابر با 87/5 و 92/2 درصد به دست آمد. سطح زير نمودار ROC، 0/94 (95%CI: 0.835-0.988; P 0.001). حاسبه گرديد. نتيجه‌گيري: براساس اين مطالعه، آنتي‌ژن Ki-67 يك شناساگر زيستي پيش‌آگهي‌دهنده‌ي ارزشمند براي پيش‌بيني الگوي پيشروندگي در CLL است. به علاوه، در نقطه‌ي برش 3/44 درصد، آنتي‌ژن Ki-67 ارزش پيش‌گويي‌كننده‌ي قابل قبولي در پيش‌بيني رفتار پيشرونده‌ي بيماري CLL دارد.