بررسي روايي و نقد ژانري نفثه‌المصدور

ﻨﻔﺛﺔالمصدور، نوشتة شهاب الدين محمد نسوي خرندزي زيدري به دليل سبك نگارش و محتوا عمدتاً در دو حوزة ادبيات و تاريخ كلاسيك مورد توجه بوده است. با توجه به رويكردهاي جديد روايت شناسي و مطالعات بين رشته اي اين كتاب مي تواند از حوزة مطالعات كلاسيك صرف در عرصه هاي تاريخ و ادبيات، وارد قلمروهاي جديد مطالعات روايت شناسي و نقد معاصر شود. بررسي ژانري و روايت شناسانة ﻨﻔﺛﺔالمصدور، تعبيۀ انواع ادبي متعددي را در اين اثر نمايان مي كند. اگرچه به نظر مي رسد هريك از اين انواع، شامل خودشرح حال نگاري، نامه نگاري و مقامه نويسي، در بافت و بستري از ارجاعات فرامتني و بينامتنيِ تاريخي، به گونه اي با يكديگر تركيب شده اند كه نمي توان به راحتي ﻨﻔﺛﺔالمصدور را در نوع ادبي خاصي محدود كرد؛ اما بررسي ژانري اثر نشان مي دهد كه چنين نيست. همچنين خوانش از شيوة روايي خاصي كه نسوي در بازگويي وقايع برگزيده است متأثر از سنت روايي نثر فني و زيبايي شناسي قرن ششم اين كتاب را در حد يك اثر ادبي صرف محدود كرده و قصدمندي اوليه نويسنده، در پرتو خوانش هاي فرهيختگان دانشگاهي، ناديده و مخدوش شده است. مقالۀ حاضر به بحث هايي پيرامون ساختار روايي در ﻨﻔﺛﺔالمصدور و نقد ژانري آن مي پردازد تا نشان دهد كه اين اثر درواقع، از نوع نامه هاي خصوصي موسوم به اخوانيات است كه ذكر برخي اشخاص و وقايع مهم عصر مغول به آن جايگاه و ارزشي تاريخي بخشيده است اما نمي توان و نبايد آن را اثري چندژانري محسوب كرد.