بررسي آراي مفسران درباره چيستي ربوبيت و الوهيت فرعون

قرآن كريم در چند آيه ادعاي فرعون را درباره ربوبيت و الوهيتش گزارش كرده است. ديدگاه مفسران در تبيين مراد فرعون با كاستي‌هاي جدي روبه‌روست. بخش عمده اين كاستي‌ها در غفلت از پيوند معنايي دو واژه‌ «ربّ» و «اله» و نيز عدم جامع‌نگري در آيات قرآني در اين زمينه است. در اين پژوهش با روش كتابخانه‌اي در گردآوري مطالب، شيوۀ اسنادي در نقل ديدگاه‌ها، و روش توصيفي ـ تحليلي در بررسي داده‌‌ها، ابتدا به اصطلاح‌شناسي واژه‌هاي «رب» و «اله» و رابطه معنايي اين دو پرداخته شده، سپس ديدگاه مفسران با نگاهي نظام‌مند به آيات در اين زمينه و دسته‌بندي زندگي فرعون در سه دوره ارزيابي گرديده است: 1. مقطع پيش از رسالت و حركت حضرت موسي براي هدايت او؛ 2. مقطع محاجّه و استدلال حضرت موسي با فرعون براي ربوبيت حق‌تعالي؛ 3. زمان نشان دادن معجزات به وي. نتيجه آنكه فرعون در همه مقاطع سه‌گانه، خود را «رب» و «اله» مي‌دانست؛ اين در حالي بود كه وي به ربوبيت و الوهيت خدا جاهل نبوده؛ بلكه از سر علم و لجاجت آن را انكار مي‌كرد.