واكاوي زبان‌شناختي گونهاي ناواژه‌سازي نادر در كودكان: يك پژوهش موردي كيفي

بااينكه ناواژه‌سازي پديده‌اي مهم در جريان رشد زباني كودك است و نخستين كوشش او در كاربرد ويژگي «آفرينندگي» زبان‌ به شمار مي‌آيد، تاكنون در مطالعات ناديده گرفته شده است. هدف پژوهش حاضر بررسي گونه‌اي كمياب از نوواژه‌سازي كودك، با تأكيد بر انگيختگي زباني است. شيوه مطالعه توصيفي‌ـ‌تحليلي است و در آن، داده‌هاي ناواژه‌ها از گفتار خودانگيخته 8 كودك 20ماهه تا چهارساله، با همكاري مادران، در بيش از يك سال پيمايش گردآوري شده است. يافته‌ها نشان مي‌دهند كه نه‌تنها انگيختگي در ساخت نام‌آوا و ناواژه‌هايي كه نشانه‌هاي شمايلي تلقي مي‌شوند مي‌تواند نقش داشته باشد، بلكه قواعد واجي زبان مادري در ناواژه‌سازي كودك نيز مي‌تواند تحت‌تأثير انگيختگي زباني نقض شود. افزون بر اين، از جنبه شناختي، مفاهيم پيچيده‌تر ساختار واجي پيچيده‌تري پيدا مي‌كنند. ازآنجاكه اين نوع ناواژه‌سازي داراي ساختاري كاملاً نو و بدون زمينه زباني از فرايند ابداع است، ناواژه‌ها فاقد ريشه و تكواژهاي اشتقاقي هستند؛ گرچه كودك برخي از آنها را در جايگاه پايه فعل قرار مي‌دهد و با همكردي از واژگان زبان، با آنها فعل مركب مي‌سازد.