بومي‌سازي و ارائه چارچوب ارزيابي پايداري پروژه‌هاي زيرساختي در ايران برمبناي چارچوب Envision

زيرساخت‌هاي عمراني بنيان اصلي رشد و توسعه اجتماعي، محيط زيستي و اقتصادي جوامع هستند كه امروزه در نتيجه‌ افزايش جمعيت و تغييرات اقليمي با چالش‏هاي فراواني مانند بهره‌مندي بهينه از منابع طبيعي مواجه شده‌اند. از اين‌رو، استانداردها و روش‏هاي گذشته پاسخگوي نيازهاي آينده نخواهد بود و پايداري پروژه‏‌هاي زيرساختي يك مسأله اساسي براي جوامع درحال توسعه محسوب مي‌شود كه ايران نيز از اين شرايط مستثني نيست. پژوهش حاضر براساس نياز به افزايش طول عمر و ارتقاي عملكرد زيرساخت‌ها، با هدف معرفي ابزار مناسب ارزيابي پايداري، به بازنگري و بومي‌سازي سيستم رتبه‌بندي پايداري زيرساخت‌ها (Envision) مطابق شرايط ايران پرداخته است. پس از بررسي ساختار چارچوب Envision مطابق نظرات كارشناسان، ضرورت معيارها در آن با طيف ليكرت ارزيابي شد و در نهايت سطوح مختلف با تكنيك مقايسه زوجي وزن‌دهي و اولويت‌بندي شدند. ضمن اضافه شدن پنج معيار به چارچوب بومي‌سازي شده، درصد وزن‏هاي به‌دست آمده براي گروه‌هاي اصلي شامل كيفيت‌زندگي (29.19)، محيط‌‌طبيعي (22.89)، تخصيص‌منابع (17.48)، اقليم و تاب‌آوري (15.41) و مديريت‌پروژه (15.02) لزوم توجه بيشتر به بعد اجتماعي را در ايران نسبت به كشور توسعه‌دهنده چارچوب مبنا نشان مي‌دهد. چارچوب بومي‌سازي شده داراي پنج گروه اصلي، 14 زير‌گروه و 69 معيار است كه امتيازهايي متفاوت از چارچوب مبنا دارند. نتايج اين پژوهش و چارچوب بومي‌سازي ‌شده ضمن ارائه راهكاري مناسب براي توسعه و ارتقاي عملكرد پايدار زيرساخت‌ها، مي تواند در بهبود فرآيندهاي تصميم‌سازي نيز مؤثر باشد. بنابراين ضمن لزوم بررسي ابعاد مختلف پياده‌سازي آن در پروژه‌هاي زيرساختي در پژوهش‌‏هاي آتي، استفاده از آن براي سياست‌گذاران، برنامه‌ريزان و ساير ذي‌نفعان نيز پيشنهاد مي شود.