پاسخ‌هاي فيزيولوژيكي و بيوشيمايي لاين‌هاي حاصل از تلاقي ارقام گندم نورستار و پيشتاز تحت تنش سرما

سرما يكي از مهم‌ترين عوامل محدود كننده رشد، پراكنش و توليد در غلات است. تحقيق حاضر با هدف شناسايي برخي صفات مرتبط با تحمل به سرما در مراحل مختلف نموي در لاين هاي حاصل از تلاقي ارقام گندم نورستار و پيشتاز انجام شد. تحت شرايط آزمايشي، ميزان تحمل به سرما، وضعيت توسعه مريستم انتهايي، شمارش تعداد برگ نهايي (FLN)، ميزان فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان، محتوي قند و پراكسيد هيدروژن (H2O2) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از بررسي روند توسعه مريستم انتهايي و FLN نشان داد كه ژنوتيپ هاي نيازمند بهاره سازي نسبت به ژنوتيپ هاي بهاره، مدت زمان بيشتري را در فاز رويشي سپري كردند و با تاخير وارد فاز زايشي شدند. همچنين ژنوتيپ هاي نيازمند بهاره سازي، از ميزان تحمل به سرماي بيشتري برخوردار نسبت به ژنوتيپ هاي بهاره بودند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه در اكثر صفات، بين ژنوتيپ ها، دوره هاي عادت دهي به سرما و اثر متقابل آن ها تفاوت معني داري وجود داشت.  فعاليت آنزيم هاي آسكوربات پراكسيداز (APX)، گاياكول پراكسيداز (GPX)، پلي فنل اكسيداز (PPO)، كاتالاز (CAT)، سوپر اكسيد ديسموتاز (SOD) و محتوي قند كل در همه ژنوتيپ ها در دومين دوره عادت دهي به سرما به بيشترين ميزان رسيد. ميزان فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدانت و محتواي قند در ژنوتيپ هاي زمستانه و بينابيني، بيشتر از ژنوتيپ هاي بهاره بود. محتوي H2O2 در سومين دوره عادت دهي به سرما به بيشترين ميزان رسيد؛ اين افزايش در ژنوتيپ هاي بهاره بيشتر از ژنوتيپ هاي زمستانه و بينابيني بود. ضريب همبستگي معني دار بين ميزان فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدانتي و محتوي قند با دماي كشنده 50 درصد (LT50) نشان داد كه اين پارامترها مي توانند جهت اندازه گيري غير مستقيم تحمل به سرما استفاده شوند. نتايج اين پژوهش نشان داد كه ژنوتيپ هاي نيازمند بهاره سازي با تنظيم صفات مرتبط با تحمل به دماي پايين در مرحله رويشي از تحمل به سرماي بيشتري برخوردار هستند.