اثر تنش شوري بر فرآيندهاي رشد و بقاي ژنوتيپ‌هاي نخود دسي در شرايط هيدروپونيك

با هدف تعيين آستانه تحمل به شوري ژنوتيپ‌هاي نخود تيپ دسي در شرايط كنترل شده، اين مطالعه به‌صورت كرت‌هاي خردشده و در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در دانشگاه فردوسي مشهد در سال 1398 اجرا شد. تنش شوري (هشت، 12 و dS m-116) در كرت‌هاي اصلي و 13 ژنوتيپ‌ نخود در كرت‌هاي فرعي قرار گرفتند. در تنش هشت و dS m-112، ژنوتيپ‌هاي MCC606 و MCC643 بيشترين درصد بقاء را دارا بودند و در شوري dS m-116، تنها سه ژنوتيپ MCC539، MCC606 و MCC658 زنده ماندند. با افزايش تنش، محتوي نسبي آب (RWC)، شاخص پايداري غشاء (MSI) و كلروفيل a در تمام ژنوتيپ‌ها كاهش يافت. ژنوتيپ MCC606 در سطوح شوري 12 و dS m-116، بالاترين مقدار RWC و MSI و كاروتنوئيد‌ها را دارا بود و با افزايش شوري از هشت به dS m-112، پرولين در تمام ژنوتيپ‌ها افزايش يافت. در تمام سطوح شوري، بيشترين زيست‌توده به ژنوتيپ MCC606 تعلق داشت. نتايج تجزيه خوشه‌اي حاكي از برتري سه ژنوتيپ MCC539، MCC658 و MCC606 از‌نظر صفات مورد بررسي نسبت به ميانگين كل بود. آزمون تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي نشان داد كه مؤلفه اول، 64.49 درصد از تغييرات مربوط به مهار رايكال آزاد DPPH، كاروتنوئيدها، MSI و زيست‌توده در سه ژنوتيپ MCC539، MCC658 و MCC606 را توضيح مي‌دهد. با توجه به گلخانه‌اي بودن اين پژوهش، بررسي تحمل به شوري ژنوتيپ‌هاي برتر در شرايط مزرعه در توصيه مي‌شود.