بررسي پارامترهاي ژنتيكي صفات مختلف كلزا با استفاده از تجزيه داي آلل

به‌منظور تجزيه و تحليل گرافيكي و برآورد پارامترهاي ژنتيكي براي خصوصيات زراعي و فيزيولوژيكي، از تلاقي داي آلل دو طرفه در هشت ژنوتيپ كلزا استفاده شد. بذور F1 به همراه والدها (64 ژنوتيپ) در قالب طرح بلوك كامل تصادفي، در مزرعه ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان در سال زراعي 99-1398 با سه تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه جزء a و b براي تمامي صفات معني دار شد. نتايج آزمون مقدماتي دلالت بر برقراري فرضيات مدل جينكز و هيمن تنها براي صفات طول خورجين، تعداد خورجين در شاخه فرعي، تعداد كل خورجين در بوته و وزن هزار دانه بود. برآورد معني دار مقادير D و H1 براي تمامي صفات، دلالت بر وجود اثر توام افزايشي و غيرافزايشي در كنترل ژنتيكي اين صفات داشت، درحالي‌كه سهم واريانس غيرافزايشي براي تمامي صفات، بيشتر از اثرات افزايشي بود كه با مقادير بالاي ميانگين درجه غالبيت مطابقت داشت. مقادير مثبت و معني دار جزء F، بيانگر اين است كه آلل هاي غالب، صرف نظر از مثبت يا منفي بودن، فراواني بيشتري در بين والدين دارند. تحليل گرافيكي هيمن نشان داد كه صفت وزن هزار دانه، تحت تاثير فوق غالبيت ژن ها قرار داشت. وراثت پذيري خصوصي تمامي صفات پايين بود كه مي تواند نشان دهنده تاثير بيشتر اثرات محيطي و غيرافزايشي در كنترل ژنتيكي آن ها باشد. نتايج نشان داد كه براي بهبود عملكرد در كلزا، روش هاي مبتني بر گزينش چندان موثر نيست و بايد از طريق توليد هيبريد و بهره برداري از اثرات غالبيت ژن ها اقدام نمود.