پژوهش‌هاي مديريت رفتار سازماني با رويكرد اسلامي: مرور دامنه‌اي

جايگاه محوري انسان در سازمان، حوزه مطالعاتي رفتار سازماني را به يكي از نخستين حوزه‌هاي مورد توجه در مطالعات سازمان و مديريت تبديل كرده و به‌عنوان حوزه‌اي اصلي و پايه‌اي، همواره مورد توجه محققان بوده است. با توجه به اثرگذاري مفروضه‌هاي انسان‌شناسي بر محتواي مطالعات رفتار سازماني، همگام با توسعه رويكردهاي اسلامي در مطالعات مديريت، نگاه‌هاي اسلامي در تحقيقات رفتار سازماني نيز مورد استفاده و اقبال محققان قرار گرفته كه ثمره آن حجم قابل‌توجهي از تحقيقات در اين حوزه است. بر اين اساس، هدف اين پژوهش شناسايي رويكردها و روندهاي موجود در تحقيقات انجام‌شده در اين حوزه در سپهر جامعه علمي جمهوري اسلامي ايران است. روش‌‌شناسي تحقيق شامل مرور دامنه‌اي انتخاب‌شده و تحقيقات مورد بررسي كليه مقالات علمي‌ پژوهشي منتشرشده تا زمان انجام پژوهش است كه پس از پالايش اطلاعات،‌ 279 مقاله مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان مي‌دهد كه سير صعودي انتشار تحقيقات اين حوزه كه از ابتداي دهه 70 آغاز شده است ـ در سال 1395 با انتشار 39 مقاله به اوج رسيده و متأسفانه دوباره اين روند نزولي بوده است. هم‌چنين با توجه به نتايج پژوهش، بيشترين رويكرد روش‌شناسي حاكم بر اين تحقيقات، رويكرد‌ كيفي به ميزان 62 درصد از كل تحقيقات و بيشترين موضوعات موردتوجه در تحقيقات به‌ترتيب اخلاق،‌ رهبري، انگيزش و فرهنگ ‌سازماني بوده است. از حيث منابع مورداستفاده در تحقيقات نيز،‌ نهج‌البلاغه،‌ ديدگاه انديشمندان اسلامي و قرآن كريم، به‌ترتيب بيشترين استفاده را در تدوين تحقيقات حوزه رفتار سازماني اسلامي داشته‌اند.