سياست بازنمايي؛ تحليل گفتمان تحريف دفاع مقدس در مستندهاي شبكه‌هاي فارسي‌زبان خارجي

هشت سال جنگ تحميلي كه از آن با عنوان «دفاع مقدس» ياد مي‌شود يكي از نقاط عطف تاريخ معاصر ايران است كه در پي ايستادگي و مقاومت ملت ايران به رهبري امام خميني (ره) تماميت ارضي ايران حفظ و تبديل به منبعي براي انسجام و هويت يابي ملي شد. طي دهه گذشته هم‌زمان با جريان تحريم و نيز رشد روزافزون رسانه‌هاي فارسي‌زبان خارجي (ماهواره‌اي و اينترنتي) شاهد توليد مستندهاي متنوع دربارة وقايع و رويدادهاي تاريخي پس از انقلاب اسلامي ايران از جمله دوران پرافتخار 8 سال جنگ تحميلي هستيم. اينكه شبكه‌هاي ماهواره‌اي فارسي‌زبان دربارة جنگ تحميلي ايران و عراق، چه گفتماني را براي «ساخت واقعيت» و «كنترل اذهان مخاطبان» مي‌سازند، سؤال اصلي اين مقاله است. براي پاسخ به اين سؤال 10 مستند «كودتاي خزنده در سپاه، داستان دو سرباز، ماشين روز قيامت، جام زهر، اولين خاكريز، ايران كنترا، فاو، كربلاي 5، جنگ براي اروند 1 و 2» كه در شبكه هاي فارسي زبان توليد و پخش شده است، با هدف «شناخت گفتمان تحريف و مؤلفه هاي آن»، با روش تحليل گفتمان لاكلا و موفه، مطالعه شده ‌است. بر اساس يافته‌ها «برجسته‌كردن شكست‌ها»، «پنهان‌كاري»، «نالايق بودن مسئولان جنگي»، «سواستفاده از احساسات مردم»، «تقدس‌زدايي از جنگ» «تدبير و خدمات محمدرضا پهلوي» براي تثبيت مرزها، مديريت تنش با عراق و كشورهاي منطقه و تقويت بنيه نظامي، «غرب خوب»، «پرداختن به آسيب‌هاي جنگ» و «ديپلماسي دربرابر جنگ‌طلبي» دال‌هاي اصلي گفتمان مستندهاي شبكه‌هاي فارسي‌زبان خارجي دربارة جنگ تحميلي است كه حول دال مركزي «ناكارآمدي نظام جمهوري اسلامي» مفصل‌بندي ‌شده‌ است.