نقش ميانجي خستگي در رابطه بين كنترل شناختي با علائم استرس پس از سانحه و پيروي از درمان در بيماران مبتلابه سرطان پستان

مقدمه: سرطان پستان شايع‌ترين نوع تشخيص بيماري سرطان در بين بانوان در دنيا است. مطالعه حاضر با هدف بررسي نقش ميانجي خستگي در رابطه بين كنترل شناختي با علائم استرس پس از سانحه و پيروي از درمان در بيماران مبتلابه سرطان پستان انجام شد. روش كار: در قالب يك طرح همبستگي از بين زنان 18 تا 60 سال مبتلابه سرطان پستان مراجعه كننده به كلينيك آنكولوژي بيمارستان كوثر شهر كرج با استفاده از روش نمونه گيري در دسترس 206 نفر انتخاب شدند و به چك‌ليست PTSD، مقياس ارزيابي كاركردهاي اجرايي، مقياس انعطاف‌پذيري شناختي، مقياس خستگي ناشي از سرطان و پرسش‌نامه پيروي از درمان پاسخ دادند. يافته‌ها از طريق روش‏ پيشرفته آماري مدل‌سازي معادلات ساختاري و با استفاده نرم‌افزارهاي SPSS26 و 4 SmartPLS مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج به‌دست‌آمده از مدل‌سازي معادلات ساختاري حاكي از رابطه مثبت و معنادار بين كنترل شناختي با PTSD (P .0/001؛ 3/76=T؛0/598=β)، كنترل شناختي با خستگي (0/001 P=؛ 19/17=T؛0/829-=β) و خستگي با PTSD(0/02=P؛ 2/38=T؛0/389=β) بود. همچنين بين كنترل شناختي با پيروي از درمان (0/21=P=؛ 1/29=T؛0/23=β) و خستگي با پيروي از درمان (0/93=P=؛ 0/09=T؛0/01=β) رابطه معناداري گزارش نشد. افزون بر اين، در رابطه بين كنترل شناختي با PTSD خستگي نقش ميانجي جزئي و در رابطه بين كنترل شناختي و پيروي از درمان نقش ميانجي كامل ايفا كرد. نتيجه‌گيري: درمجموع يافته‌هاي به‌دست‌آمده بر نقش مهم آسيب‌هاي شناختي ناشي از سرطان در پيامدهاي احتمالي اين بيماري تأكيد داشت. مساله مهمي كه در كنار ديگر مشكلات مانند خستگي مي‌تواند بر كيفيت زندگي و سلامت روان بيماران مبتلابه سرطان پستان تأثيرگذار باشد و نيازمند توجه جدي متخصصين سلامت روان در ايران است.