مردم تبريز چگونه با جهان مدرن مواجه شدند؟

جامعه ايران از حدود 150 سال پيش به اين سو وارد مرحله‌اي جديد از ساختار اجتماعي شد كه بطور طبيعي باعث خلق كنش‌هاي موافق و مخالف در مواجهه با پديده‌هاي نوظهور آن گشت. در اين مقاله تلاش شده است به ميانجي روايات مردمي، به فهمي از چيستي و چگونگي مواجهه مردمي با اين پديده‌ها دست بيابيم. براي اين مطالعه، شهر تبريز به عنوان يكي از مهم‌ترين شهرهاي درگير با جهان مدرن، انتخاب شد. ما در اين مقاله، مبناي تجدد را پرسش عباس ميرزا تعيين كرديم. اين پرسش ما را به نيمه اول قرن نوزدهم برده و تا فراگير شدن جهان مدرن، تا نيمه دوم قرن بيستم روايت‌هاي مختلف را دنبال كرديم. شيوه تحليل داده‌هاي اين مقاله، تحليل تماتيك مي باشد. تم‌هاي استخراجي در پنج موضوع مقاومت در برابر جهان مدرن ، ترس از دست دادن ايمان ، ناسازگاري پديده‌هاي نوين با ارگانيسم فرهنگي جامعه ، استقبال از جهان مدرن و بي‌اعتمادي به دولت دسته‌بندي شدند. اين تحقيق نشان مي‌دهد تا برآمدن نظم جديد در شهر تبريز، منازعه بالايي بين جهان‌بيني قديم و جديد و الگوهاي قديم و جديد رخ داده است. يافته‌هاي اين رساله حاكي از آن است كه وضعيت جديد به آساني حاصل نشده است و ابرگفتمان جهان سنتي كه بر تمام لايه‌هاي زباني و لايه‌هاي تفكري و لايه‌هاي وجودي زندگي جمعي و شخصي و اعتقادي افراد سايه افكنده است، تا تثبيت هر پديده و نهاد مدرني، از هيچ كوششي فروگذار نبوده و شكل‌گيري جهان جديد، با مقاومت، ستيز و كشمكش فراواني همراه بوده است.