نهادگرايي تطبيقي: نوع‌شناسي ترتيبات نهادي كشورهاي نخبه‌فرست

براي مديريت كلان پديده خروج نخبگان، توجه به نقش ويژه نهادهاي اثرگذار در يك چارچوب نهادي، نويد رويكردي نو براي تحليل‌هايي پويا از پديده‌هاي اجتماعي را مي‌دهد. ساختار نهادي هر كشور، بطور مؤثر كيفيت‌هاي نهادي (كارآيي و مشروعيت) و ترتيبات نهادي (تمركززدا- تمركزگرا) آن را تحت تأثير قرار مي‌دهد. ترتيبات نهادي حاكم است كه تعيين مي‌كند چرا در برخي جوامع، خروج نخبگان تبديل به يك مسئله اجتماعي شده است؟ ارزيابي‌هاي تطبيقي معطوف به تأثير كيفيت نهادي و نوع ترتيبات نهادي كشورهاي نخبه‌فرست بر خروج نخبگان در اين نوشتار با تكيه بر تحليل ثانويه داده‌هاي بين‌المللي انجام گرفته است. مقايسه ميانگين كيفيت‌هاي نهادي كشورها نشان از كيفيت‌هاي نهادي سياسي، اقتصادي و حقوقي بالاتر براي كشورهاي اروپايي است و بالعكس، براي كشورهاي آسيايي همچون ايران، ميانگين پاييني از كيفيت‌هاي نهادي را شاهديم. تمركزگرايي نهادي در كشورهاي نخبه‌فرست از يك طرف، مجموعه‌اي از ترتيبات نهادي غيرتوسعه‌گرا را شكل داده و از طرف ديگر با اعمال محدوديت‌هاي نهادي باعث افزايش خروج نخبگان از اين كشورها و عدم بازگشت مجدد آنان به كشورهايشان شده است. انتقال نهادي نخبگان ايراني به كشورهاي پيشرفته، معطوف به ترتيبات نهادي تمركزگرا در كشور است كه حسب داده‌هاي موجود، بيانگر اجراي ضعبف حاكميت ‌قانون، امنيت شغلي پايين و آزادي‌هاي اقتصادي و سياسي محدود مي‌باشد.