تعيين الگوي وقوع دوره‌هاي كم‌آبي و پرآبي جريان با استفاده از روش تحليل تواني در تعدادي از رودخانه‌هاي استان آذربايجان غربي

هدف اين تحقيق استفاده از روش تحليل تواني در تحليل الگوي دوره‌هاي كم‌آبي و پرآبي جريان دبي ماهانه در برخي از ايستگاه‌هاي استان آذربايجان غربي است. دوره‌هاي مرطوب و خشك با استفاده از تئوري ران تعيين شد الگوي وقوع، شدت و تداوم دوره‌ها با روش تحليل تواني تعيين شد. مقادير تكرار و فراواني دوره‌هاي مرطوب و خشك در رودخانه‌هاي مختلف روي نمودار دوگانه لگاريتمي رسم و مقادير شدت و تداوم خشكسالي براي دوره‌هاي كم‌آبي و پر‌آبي محاسبه شد و تعداد دنباله‌ها در توالي وقوع دوره‌هاي كم‌آبي و پرآبي در دوره‌هاي 1 تا 47 ماهه مشخص شدند. براساس نتايج، بين شدت وقوع و تداوم رابطه عكس وجود دارد. بيش‌ترين مقدار شدت دوره‌ كم‌آبي در ايستگاه‌هاي قاسملو و داشبند‌ (شيب خط 0.55) و بيش‌ترين مقدار شدت دوره پرآبي مربوط به ايستگاه پي‌قلعه (شيب خط 0.60) است. به‌عبارتي در ايستگاه‌هاي قاسملو و داشبند، كم‌آبي جريان غالب‌تر است و در ايستگاه پي‌قلعه، وقوع پرآبي جريان داراي غالبيت بيش‌تري دارد. هم‌چنين، بيش‌ترين تداوم در دوره‌هاي‌ ماهانه كم‌آبي و پرآبي به‌ترتيب مربوط به ايستگاه‌هاي پل‌بهراملو (11 ماه) و ساري‌قميش (15 ماه) بوده، كه بيانگر متوسط تداوم با حداكثر احتمال وقوع در ايستگاه‌هاي مذكور است. دوره‌هاي خشك به‌وقوع پيوسته در بخش‌هاي جنوبي منطقه تداوم و شدت بيش‌تري نسبت به مناطق مركزي و شمالي منطقه دارد. نتايج مي‌تواند در تعيين مناطقي با تداوم بالاي خشكسالي جريان شديد و برنامه‌ريزي مديريت منابع آب سطحي مورد استفاده قرار گيرد. استفاده از روش آناليز تواني امكان مطالعه دوره‌هاي خشك و مرطوب و نيز تعيين تغيير در رفتار سري‌هاي زماني داده‌هاي هيدرولوژيك در اثر تغييرات اقليمي و يا دخالت‌هاي انساني را فراهم مي‌نمايد.