بررسي اثرات فراوري بيولوژيكي كاه گندم توسط قارچ آسپرژيلوس اوريزا بر فراسنجه هاي تخمير شكمبه‌اي و تجزيه‌پذيري الياف در نشخواركنندگان

سابقه و هدف: كمبود علوفه سبز و هزينه‌ي بالاي خوراك‌هاي كنسانتره‌اي از جمله عوامل محدود كننده در صنعت تغذيه و توليد دام است. لذا نشخواركنندگان از بقاياي محصولات زراعي براي تغذيه استفاده مي‌كنند. اين باقي مانده‌هاي كشاورزي حاوي محتواي بالاي ديواره سلولي و مقدار كم پروتئين و انرژي قابل متابوليسم هستند. جهت بهبود كيفيت اين محصولات فرعي زراعي از فراوري‌هاي مختلفي استفاده مي‌شود كه از جمله آن‌ها مي‌توان به فراوري‌هاي بيولوژيكي اشاره كرد. ثابت شده است كه فراوري كاه‌ها با استفاده از قارچ‌ها سبب بهبود ارزش غذايي و تجزيه‌پذيري تركيبات ديواره سلولي آن‌ها مي‌شود. لذا اين پژوهش جهت بررسي اثر قارچ آسپرژيلوس اوريزا بر تركيب شيميايي، حجم گاز توليدي، تجزيه‌پذيري و مقدار اسيدهاي چرب فرار توليدي كاه گندم انجام شد.مواد و روش‌ها: در اين پژوهش از دو روش كشت مايع و كشت جامد قارچي براي فراوري كاه گندم استفاده شد. محتويات قارچي به درون شيشه‌هاي حاوي كاه گندم استريل شده منقل و به مدت 25روز در دماي 26 درجه سانتي گراد نگهداري شدند. محتويات درون شيشه‌ها پس از 25روز خشك و آسياب گرديد و براي آزمايشات بعدي نظير تعيين تركيب شيميايي، حجم گاز توليدي، تجزيه پذيري ماده خشك، تجزيه پذيري الياف نامحلول در شوينده خنثي و مقدار اسيدهاي چرب فرار توليدي مورد استفاده قرار گرفت.يافته‌ها: فراوري با قارچ آسپرژيلوس اوريزا سبب كاهش ماده خشك، ماده آلي، الياف نامحلول در شوينده خنثي و الياف گوارش ناپذيري نامحلول در شوينده خنثي شد و توانست مقدار پروتئين را به‌طور چشمگيري افزايش دهد به‌گونه‌اي كه كشت جامد سبب افزايش پروتئين از 2.94 درصد به 5.86 درصد شد. فراوري كاه گندم به روش كشت جامد و كشت مايع سبب افزايش حجم گاز توليدي طي 144ساعت انكوباسيون به ترتيب از 267.92 به 327.50 و 338.98 ميلي ليتر به ازاي هر گرم ماده خشك گرديد. فراوري توانست مقدار انرژي قابل متابوليسم و مقدار قابليت هضم ماده خشك كاه را افزايش دهد و بيشترين مقدار انرژي قابل متابوليسم در كاه گندم فراوري شده به روش كشت جامد مشاهده شد. تجزيه‌پذيري مؤثر ماده خشك در سطح 2درصد عبوري از شكمبه در كاه گندم فراوري‌شده به روش كشت جامد افزايش يافت. شاخص ارزش غذايي در هر دو تيمار در مقايسه با گروه شاهد افزايش يافت. تجزيه‌پذيري الياف نامحلول در شوينده خنثي در كشت جامد تحت تأثير فراوري قرار نگرفت اما كشت مايع سبب كاهش تجزيه‌پذيري شد. فراوري به هر دو روش كشت سبب افزايش مقدار كل اسيدهاي چرب فرار توليدي و نيتروژن آمونياكي كاه گندم شد.نتيجه‌گيري: فراروي كاه گندم با قارچ آسپرژيلوس اوريزا به روش كشت مايع و كشت جامد سبب بهبود برخي مؤلفه‌هاي تغذيه‌اي اين محصول فرعي زراعي شد و با تاثير بر مقدار الياف نامحلول در شوينده خنثي و همچنين الياف گوارش ناپذير نامحلول در شوينده خنثي مشخص شد كه مجموعه‌ي آنزيمي اين قارچ توانايي هضم برخي تركيبات ليگنينوسلولزي ديواره سلولي را دارد و چون كشت جامد در مقايسه با كشت مايع اثرات مفيد چشمگيري را به جاي گذاشت به طور كلي ميتوان بيان كرد كه استخراج مجموعه آنزيمي قارچ آسپرژيلوس اوريزاي كشت يافته در محيط كشت جامد و تزريق آن به درون كاه گندم سبب بهبود ارزش تغذيه‌اي كاه مي‌شود.