اثر هم افزايي مكمل هاي كروم و سلنيوم آلي بر متابوليسم پسا جذب گلوكز و وضعيت آنتي‌اكسيداني پلاسماي خون قوچ‌هاي مهربان

سابقه و هدف: معمولاً قوچ‌ها در فصل تابستان تنش گرمايي را تجربه مي‌كنند. علاوه بر آن، فعاليت جنسي بالاي قوچ‌ها هنگام جفت گيري ممكن است باعث تشديد تنش شود. به دنبال تنش، افزايش توليد راديكال‌هاي آزاد و آسيب‌هاي ناشي از تنش اكسيداتيو بروز مي‌كند. سطوح بالاي راديكال‌هاي آزاد باعث كاهش زنده‌ماني اسپرم‌ها، ناباروري، تغيير متابوليسم گلوكز و انسولين مي‌شود. استفاده از مكمل‌هاي آنتي‌اكسيدان و برخي مواد معدني كمياب نمونه‌اي از رهيافت‌هاي تغذيه‌اي براي مقابله با تنش اكسيداتيو است. هدف از اين مطالعه بررسي اثر هم‌افزايي مكمل‌هاي كروم و سلنيوم آلي بر توانايي تحمل گلوكز و وضعيت آنتي‌اكسيداني پلاسماي خون در قوچ بود. مواد و روش‌ها: شانزده رأس قوچ نژاد مهربان، با دامنه سني2 تا 4 سال و ميانگين وزن زنده 10.44±69.75 كيلوگرم به‌طور تصادفي به چهار گروه چهارتايي تقسيم و با جيره‌ پايه تغذيه شد. تيمارها شامل دو سطح صفر و0.6 ميلي‌گرم سلنيوم در روز به ازاي هر رأس به‌شكل سلنيوم- مخمر و دو سطح صفر و1 ميلي‌گرم كروم در روز به ازاي هر رأس به‌شكل كروم- متيونين بود. طول دوره آزمايش 60روز بود. ظرفيت آنتي‌اكسيداني‌كل و غلظت مالون‌‌دي‌آلدئيد پلاسماي خون در روزهاي30 و60 ارزيابي شد. در پايان آزمايش تست تحمل گلوكز به‌روش تزريق درون‌رگي انجام شد. براي اين منظور نيم ميلي‌گرم گلوكز به ازاي هر كيلوگرم وزن زنده (دكستروز 50% استريل از طريق سياهرگ وداج تزريق و متعاقب آن غلظت گلوكز در زمان‌هاي 5، 10،15، 20، 25، 30، 45، 60، 90، 120 و 180دقيقه بعد اندازه‌گيري و فراسنجه‌هاي كينتيك گلوكز پلاسما محاسبه گرديد. يافته‌ها: اثر زمان و اثر متقابل تيمار×زمان غلظت مالون‌دي‌آلدئيد و توان آنتي‌اكسيداني كل پلاسماي خون را تحت تأثير قرار نداد. اثر متقابل سلنيوم × كروم توان آنتي‌اكسيداني كل پلاسماي خون را تحت تأثير قرار داد(0.05 P)، اما اثري بر غلظت مالون‌دي‌آلدئيد نداشت. توان آنتي‌اكسيداني كل پلاسماي خون در تيمار حاوي سلنيوم و كروم نسبت به شاهد بيشتر و غلظت مالون‌دي‌آلدئيد پلاسما كمتر بود (0.05 P). غلظت پايه و پيك گلوكز و ميزان تغيير (غلظت پيك- پايه) بين تيمارها تفاوتي باهم نداشت. غلظت گلوكز در تيمار حاوي تركيب كروم و سلنيوم نسبت به تيمار سلنيوم تنها در 15، 150 و 180 دقيقه بعد از تزريق گلوكز كمتر بود و اثر متقابل معني‌داري نيز بين كروم و سلنيوم مشاهده شد (0.05 P). كروم و اثر متقابل كروم × سلنيوم غلظت گلوكز را در زمان‌هاي 20، 25 و 120 دقيقه بعد از تزريق گلوكز تحت تأثير قرار نداد اما غلظت گلوكز در زمان‌هاي مذكور در سطح 1 ميلي‌گرم كروم نسبت به سطح صفر آن گرايش به كاهش داشت (0.05 P). نرخ زدودگي پلاسما از گلوكز در بازه‌ زماني 5 تا 15 دقيقه بعد از تزريق گلوكز در تيمار حاوي تركيب كروم و سلنيوم نسبت به تيمار سلنيوم تنها بالاتر و ميزان نيمه عمر كمتر بود. اثر اصلي كروم نيز در بازه زماني مذكور معني‌دار بود و سطح 1 ميلي‌گرم كروم نسبت به سطح صفر نرخ زدودگي بيشتر و نيمه عمر كمتري داشت (0.05 P). مساحت زير منحني در بازه زماني 5 تا 15 دقيقه بعد از تزريق گلوكز تفاوتي بين تيمارها نداشت. بدون توجه به اينكه مساحت زير منحني از زمان 0 تا 30 يا 0 تا45 محاسبه شده باشد، تيمار حاوي تركيب كروم و سلنيوم نسبت به تيمار سلنيوم تنها مساحت زير منحني كمتري داشت (p 0.05).نتيجه‌گيري: استفاده از مكمل كروم و سلنيوم آلي هر يك به تنهايي و يا تركيب آنها باهم باعث بهبود وضعيت آنتي اكسيداني پلاسماي قوچ‌ها در فصل تابستان مي‌شود اما، فقط استفاده از كروم به تنهايي و يا در تركيب با سلنيوم باعث بهبود فراسنجه‌هاي پسا جذب گلوكز مي گردد. همچنين استفاده توأم آن دو اثر هم افزايي بر متابوليسم پسا جذب گلوكز و وضعيت آنتي‌اكسيداني پلاسماي خون ندارد.