اولويت‌بندي پژوهش‌هاي به‌نژادي در شرايط ريسك در پهنه دشت ساحلي خزري (مطالعه موردي استان گلستان)

نظام‌هاي ملي تحقيقات كشاورزي كشورهاي رو به توسعه در دهه‌هاي اخير با محدوديت منابع‌ رويارو بوده و قادر به تامين مالي همه نيازهاي پژوهشي بخش كشاورزي نمي‌باشند. در چنين فضايي ضرورت مصرف بهينه منابع مالي محدود از راه اولويت‌بندي نيازهاي پژوهشي به عنوان مهم‌ترين راهكار مواجه با چالش محدوديت منابع‌ مالي ‌‌مطرح مي‌شود. لذا، اين پژوهش بمنظور اولويت‌بندي پژوهش‌هاي به‌نژادي زراعي مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان گلستان واقع در پهنه كشاورزي- اقليمي دشت ساحلي خزري انجام شده است. مواد و روش‌ها: براي انجام اين تحقيق از رهيافت تركيبي تحليل مازاد اقتصادي، الگوي برنامه ريزي كاراي مطلوبيت و شبيه‌سازي عددي استفاده شد. يافته‌ها: بر اساس نتايج، تحقيقات به‌نژادي گندم آبي، پنبه، گندم ديم، سويا، جو آبي، برنج، كلزاي آبي، جو ديم، سيب‌زميني، كلزاي ديم، نخود ديم، ذرت، گندم دوروم و آفتابگردان از نظر اولويت تخصيص بودجه و شايستگي اجرا به ترتيب در رتبه‌هاي نخست تا چهاردهم قرار دارند. نتايج تحليل حساسيت نشان داد كه با اعمال سناريوهاي سياستي گوناگون مي توان تركيبات متفاوتي از تخصيص بودجه بين پژوهش‌هاي به‌نژادي استان گلستان ارائه نمود كه نسبت به سبد بهينه اوليه تحقيقات از منافع بيش‌تري برخوردار باشند. بحث و نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌هاي پژوهش پيشنهاد شد كه اولويت‌بندي در بررسي و تصويب پروژه‌هاي پژوهشي كشاورزي بويژه پژوهش‌هاي به‌نژادي مدنظر قرار گيرد و با توجه به تغييرات ترجيحات نظام ملي تحقيقات كشاورزي در گستره زمان، اولويت‌بندي در مقاطع زماني پنج ساله انجام شود تا در تخصيص منابع محدود ميان گزينه هاي پژوهشي بازنگري شود.